خیلی غیرطبیعی و دور از ذهن است که در سیستم یک اتومبیل با آن همه احتراق و سیم‌کشی هیچ بخشی وظیفه‌ی خنک کردن قطعات خودرو را بر عهده نداشته باشد. تصور کنید خودرویی در حال حرکت است. پس از گذشت زمان کمی موتور جرقه زده و آتش می‌گیرد. این شعله‌ها از طریق لوله پمپ بنزین به باک می‌رسد و آن اتفاقی که نباید بیفتد، رخ می‌دهد. انفجار! بله، این داستان کاملا واقعی و حتمی است زمانی که ماشین رادیاتور نداشته باشد! همانطور که مشخص است سوژه مقاله امروز رادار رادیاتور خودرو است و قرار است تمام نکات مفید در مورد آن را بیان کنیم. یک قطعه مهم که اختلال در آن میتواند خسارات جبران‌ناپذیری به بار آورد.
رادیاتور ماشین چیست؟
رادیاتور ماشین همان سیستم یا مخزن آب مهمی است که اگر نباشد یک خودرو در مدت بسیار کم منفجر خواهد شد. این انفجار به علت این است که پای موتور خودرو در میان است و اختلال در رادیاتور به طور مستقیم بر عملکرد موتور تاثیر می‌گذارد. چنانچه رادیاتور ماشین خراب شود، پیستون داغ شده، به سیلندر یا موتور ماشین می‌چسبد و موتور از کار می‌افتد.
رادیاتور خودرو چه وظیفه‌ای دارد؟
مخزن آب خودرو که اصطلاحاً رادیاتور نام دارد به کمک خنک کردن موتور ماشین و سایر قطعات آن، اجازه بالا رفتن دما در خودرو را نمی‌دهند و جلوی این اتفاق را می‌گیرد. در حقیقت رایاتور ماشین مایعی را به واسطه واتر پمپ در اطراف خودرو به حرکت درمی‌آورد و با انتقال سریع حرارت از آب به هوا، دمای خودرو کاهش پیدا می‌کند و گرمای ناشی از احتراق موتور مهار میشود. بعد از این عملیات مایع دوباره به رادیاتور برمی‌گردد و حرارت دریافتی به هوا منتقل میشود. یک گردش آب که پیوسته در حال جریان است.
اما اینطور نیست که بگوییم برای عملکرد صحیح‌تر خودرو بهتر است دمای خودرو تا حد زیادی پایین باشد. کمبود حرارت هم برای موتور ماشین آسیب زاست و سرد بودن موتور باعث میشود اجزای آن به درستی کار نکنند و راندمان افت کند. به همین دلیل محدوده خاصی برای دمای آن در نظر گرفته شده و این محدودی حدوداً بین 8 الی 82 درجه سانتی گراد برآورد شده است. حالا کار رادیاتور این است که دمای موتور را در این بین نگه دارد و از این محدوده بالاتر و پایین‌تر نرود.
جنس رادیاتور از چیست؟
بد نیست بدانید رادیاتور‌های فعلی از جنس آلومنیوم هستند تا به بهترین شکل حرارت را پس بزنند و ساختاری مشبک گونه دارند. آب گرم از طریق کانال‌هایی که بر روی آن‌ها تعبیه شده با محیط اطراف در تماس است و به واسطه پروانه‌ای که هوای درون کانال‌های رادیاتور را مکش می‌کند، خنک میشود.
نگاهی به مایع درون رادیاتور خودرو
نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد این است که آب درون رادیاتور نباید دارای املاح و ناخالصی باشد. این مواد به مرور با ته‌نشین شدن و یا خوردگی باعث اختلال در عملکرد رادیات خودرو خواهند شد. از آنجاییکه آب رادیاتور گرم میشود، این ناخالصی در کف رادیاتور ته نشین شده و به اصطلاح گل می‌گیرد. به همین دلیل است که توصیه میشود برای پر کردن رادیاتور ماشین از آب مقطر استفاده کنید و علاوه بر این از افزودن ضدیخ غافل نشوید. اما ممکن است بپرسید ضدیخ در رادیاتور چه نقشی دارد؟ در پاسخ شما باید گفت این ماده کمک می‌کند که در زمستان آب رادیاتور یخ نزند و همچنین در تابستان آب، جوش نیاید. اشتباه نکنید! نباید دو ماده به آب مقطر اضافه کرد. خواص ضدیخ و ضدجوش هر دو در همان ماده ایست که از آن به نام ضد یخ یاد می‌کنیم.
اگر نخواهید خود را درگیر این ترکیبات کنید بهتر است از مایعی آماده به نام آب رادیاتور استفاده کنید که ماده‌ای سبز رنگ است و خواص ضد یخ، ضدجوش، ضد زنگ و خوردگی دارد و نیازی نیست با آب مخلوط شود.
اجزای تشکیل دهنده رادیاتور ماشین
به طور کلی رادیاتورها از اجزای مختلفی تشکیل شده اند که در ادامه با وظایف هر یک از آن‌ها آشنا می‌شویم.
مخزن رادیاتور :
اصلی ترین بخش رادیاتور خودرو است و وظیفه انتقال حرارت آب را بر عهده دارد. معمولا از جنس آلومنیومی ساخته میشود و باید سطح آب آن همیشه بررسی شود.
پروانه:
این قطعه در بخش جلویی موتور و پشت رادیاتور خودرو قرار می‌گیرد. پروانه رادیاتور به کمک تسمه پروانه هوا را با شدت از لوله‌ها به سمت موتور می‌کشد و آب داخل لوله‌ها را خنک می‌نماید. واضح است که تعداد این پروانه‌ها با سریعتر خنک کردن آب رابطه مستقیم دارد و برای فصل تابستان به کارگیری پروانه با پره‌ها بالا بسیار کاربردی است.
ترموستات:
ثابت نگه داشتن دمای آب موتور از وظایف ترموستات رادیاتور است. به منظور جلوگیری از ساییدگی در موتور ماشین وقتی که موتور سرد باشد عملکرد پروانه و ترموستات اتوماتیک خواهد بود.
واترپمپ (پمپ آب):
واتر پمپ یا همان پمپ آب قطعه ایست که گردش آب موجود در مخزن را به سمت موتور و اجزای آن تسهیل می‌کند. حرکت این قطعه به کمک نیروی موتور و تسمه پروانه تامین میشود.
شلنگ فوقانی و تحتانی:
از آنجاییکه آب خنک در پایین رادیاتور و آب گرم در بالای آن قرار دارد، برای سرد شدن قطعات موتور آب سرد از شلنگ تحتانی به وسیله واتر پمپ وارد کانال‌های بدنه سیلندر موتور شده و بعد از حرکت در اطراف آن، از طریق کانال‌های سیلندر به گرم‌ترین نقاط موتور می‌رسد. حالا بعد از طی کردن مسیر سوپاپ‌ها و شمع‌ها به واسطه ترموستات و شلنگ‌های فوقانی مجدد وارد رادیاتور می‌گردد.
تسمه پروانه:
بین فولی میل لنگ، فولی واترپمپ و فولی دینام واسطه حرکتی وجود دارد به نام تسمه پروانه. این تسمه حرکت را به هر کدام یک از این قطعات انتقال می‌دهد و باعث گردش واتر پمپ و دینام می‌گردد.
درب رادیاتور:
این بخش از یک واشر پلاستیکی و سوپاپ تشکیل شده است و از خروج بخار آب تا یک فشار خاص پیشگیری می‌نماید. دلیل اینکه باید از محکم بسته شدن این در اطمینان داشته باشید این است که با خارج شدن تدریجی بخار آب، آب رادیاتور کم خواهد شد و این میتواند مشکل‌ساز باشد.
رادیاتور خودرو را هر چند وقت یکبار باید چک کرد ؟
ما به شما توصیه می‌کنیم برای عملکرد هرچه بهتر رادیاتور خودرو، آب درون آن را به طور پیوسته تعویض کنید. به خصوص زمانیکه تغییر رنگ یا گل آلود شدن آن را می‌بینید. مشخص است چنین آبی نمی‌تواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد و بهتر است در این اوضاع رادیاتور را شستشو بدهید.
برای شستشو دادن رادیاتور شیر تخلیه آب را باز کنید و اجازه دهید مایع درون رادیاتور تخلیه گردد. برای تخلیه کامل این مایع بهتر است اجازه دهید کمی موتور خودرو کار کند تا آب از تمامی شلنگ‌ها جمع آوری شود. حالا وقت آن است که آب مقطر و ترکیباتی که بنا بر دفترچه راهنمای خودرو خود درست کرده‌اید را در رادیاتور بریزید. توصیه ما به شما این است به هیچ عنوان از آب لوله کشی استفاده نکنید و در صورت لزوم ابتدا آن را بجوشانید.
چه زمانی باید رادیاتور خودرو را تعویض کنیم؟
- در پاسخ به سوال بالا باید گفت زمانی که…
- رادیاتور ماشین شما سوراخ شده باشد،
- رسوب زیادی داخل آن نشسته باشد،
- بدنه آن آسیب دیده باشد.
- پره‌های آن خوابیده یا شکسته شده باشد،
باید برای تعویض رادیاتور خودرو اقدام کنید. از آنجاییکه اختلال در عملکرد این بخش بسیار خطرآفرین است بهتر است قبل از هر اتفاقی با کمک بررسی و سرویس دوره ای خودرو این علائم را تشخیص دهیم و جلوی عواقب آن را بگیریم.
عمر رادیاتور ماشین چقدر است؟
برخلاف دیگر قطعات خودرو که معمولاً عمر نسبتا طولانی دارند، رادیاتور ماشین دوام بالایی ندارد و بهتر است پس از مدتی تعویض شود. این تعویض به دلیل خرابی‌هاییست که پیش‌تر نام بردیم. از آنجاییکه شبکه‌های رادیاتور خودرو بسیار باریک هستند با رسوباتی که به مرور زمان در آن ته نشین میشود ممکن است بسته شود و در عملکرد رادیاتور اختلال ایجاد شود.
نحوه قرارگیری رادیاتور در ماشین به چه شکل است؟
رادیاتورها از نظر نحوه قرارگیری به دو بخش تقسیم می‌شوند:
- رادیاتور افقی: آب گرم به طور عرضی وارد شده و با گذشت از لوله‌ها به صورت عرضی نیز وارد موتور می‌گردد.
- رادیاتور عمودی: آب گرم وارد مخزن بالایی گردیده و از بالا به کمک لوله‌های رابط به مخزن پایینی هدایت میشود. در مرحله بعدی به این آب موتور باز می‌گردد.
دلیل کم شدن آب رادیاتور خودرو چیست؟
همانطور که قبلا اشاره کردیم کم شدن آب رادیاتور ممکن است بنا به دلایل متعددی رخ دهد که باید نسبت به آن حساس باشیم. این عوامل عبارتند از:
- ایجاد نشتی در اتصالات
- از کار افتادن فن مثلا بعلت سوختن فیوز یا سوختن خود موتور پروانه
- ایجاد خرابی در رادیاتور
- سوراخ بودن رادیاتور
- ورود آب ب داخل سیلندر
- خروج آب از سر سیلندر بخاطر سوختن واشر سر سیلندر
- گیر کردن توموستات
- نشتی از بخاری ماشین
- خراب شدن پمپ آب یا واتر پمپ
- هواگیری نکردن رادیاتور
- نشتی آب از در رادیاتور
- خراب شدن قمقه رادیاتور
- جوش آوردن خودرو به علت نداشتن ضدیخ
- رسوب گذاشتن داخل موتور بدلیل نداشتن ضدیخ و کیپ شدن منافذ آب
- نشتی از بلوکه سیلندر بخاطر ترک داشتن
- نشت آب رادیاتور از درب منبع انبساط
آیا در صورت خرابی رادیاتور ریختن زردچوبه راه حل خوبیست؟
به هیچ وجه! در گذشته زمانی که رادیاتورها از جنس مس ساخته می‌شدند رانندگان قدیمی ریختن زردچوبه را برای پر کردن منافذ موجود در رادیاتور پیشنهاد می‌کردند. زیرا ترکیب این ماده با آب به گونه‌ایست که میتواند منافذ را بپوشاند. اما نکته‌ای که در این راه حل در نظر گرفته نشده، این است که این ویژگی فقط تا زمانی عمل خواهد کرد که نیاز به تعویض آب رادیاتور پیدا نکنید. زیرا با تعویض آب رادیاتور و ریختن مواد ضدیخ از بین خواهد رفت. از طرفی امروزه با آلومینیوم شدن رادیاتورها ریختن زردچوبه بر روی آن هیچ اثری ندارد.
نشانه‌های خرابی رادیاتور کدام است؟
خوروهای به روز به نحوی طراحی شده‌اند که با کم آب شدن رادیاتور چراغ چک روشن شده و بعد از توقف خودرو و رسیدگی نکردن به این مشکل، خودرو روشن نمی‌شود. رادیاتور خودرو 206 و برخی ماشین‌های دیگر هنگام کم آب شدن رادیاتور به کمک روشن شدن چراغ هشدار این اتفاق را به راننده گزارش می‌دهند. اما اگر خودروی شما این قابلیت را نداشته باشد چگونه می‌توان فهمید رادیاتور خراب شده است؟
- بیشتر شدن دمای آب و در نتیجه بالا رفتن آمپر آب
- روشن شدن چراغ هشدار
- کار کردن نامنظم خودرو
- نشت آب از اطراف رادیاتور و مجاری آن یا وجود بخار هنگام کار کردن خودرو
- بیرون زدن آب از درب رادیاتور
- کم بودن آب رادیاتور
همگی از علائمی هستند که ما از اختلال در عملکرد این قطعه مطلع می‌سازند.
چرا ماشین جوش می‌آورد؟
از آنجاییکه در خودرو عمل احتراق به طور پیوسته در حال وقوع است، اگر عمل جذب و خارج شدن گرما همزمان با آن اتفاق نیفتد موتور خودرو جوش می‌آورد. البته به علت بالا بودن دمای هوا در تابستان خودروها اکثراً در فصل تابستان آمار بیشتری در این زمینه دارند. شایع‌ترین دلیل آن هم خرابی رادیاتور و یا وجود اختلال در کارکرد آن است. این خرابی علل متفاوتی دارد که به طور خلاصه می‌توان خرابی مخزن آب، شلنگ‌ها، واشر سر سیلندر و مایع درون رادیاتور را برای آن نام برد. حتی گاهی به علت انتخاب ناصحیح موارد درون رادیاتور مثل ضدیخ نامناسب یا ترکیب آن‌ها با نسبت‌های غلط میتواند منجر به جوش آوردن ماشین شود.
اگر دمای موتور بالا برود چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر نخواهیم به ابعاد وسیع آن نگاه کنیم و عمق فاجعه که همان انفجار است را فاکتور بگیریم باید بگوییم در بهترین شرایط، بالا رفتن دمای موتور قطعات آن تاب برمی‌دارد و تغییر شکل می‌دهند. تاحالا اسم گیرپاژ را شنیده‌اید؟ دقیقاً همین ماجراست! ذوب شدن قطعات مهم دیگری مثل شمع‌ها و سوپاپ‌ها و خودسوزی موتور هم از دیگر اتفاقاتیست که با بالارفتن دمای موتور رخ خواهد داد.
به عنوان نکته پابانی باید گفت اگر مالک خودرو هستید با توجه به گران شدن قیمت‌ها و هزینه‌های بالا، قبل از بروز هر اتفاقی با پیگیری و بررسی خودرو با هزینه‌ای اندک آن را تعمیر کنید و نگذارید کار به تعویض قطعات و یا دیگر خرج‌های سنگین بکشد. امیدوارم با خواندن مقاله امروز بتوانید از خرابی رادیاتور خودرو خود پیشگیری کنید و این مطالب برای شما کاربردی باشد. اگر نظری، پیشنهادی دارید با ما در بخش دیدگاه در میان بگذارید.
سوالات متداول💡