کم شدن روغن موتور خودرو مسئله‌ای است که اغلب رانندگان دائم نگران آن بوده و در پی یافتن علتش هستند. از این جهت تصمیم گرفتیم این مقاله از رادار را به بررسی علل کاهش سطح روغن در ماشین و مقدار طبیعی این پدیده اختصاص دهیم.
مقدار مجاز کم شدن روغن موتور
ابتدا بیایید مقدار کم شدن روغن موتور را تا اندازه طبیعی مشخص نموده و سپس به سراغ بررسی علل این اتفاق برویم.
به طور کلی کم کردن روغن موتور تا اندازه‌ای مشخص از سوی خودروسازان طبیعی عنوان شده است. این مقدار می‌تواند بر اساس نوع ساختار خودرو، نحوه رانندگی شما و مسائلی از این دست کمی متفاوت باشد. اما به طور معمول کارشناسان مقدار مجاز کم شدن روغن موتور خودرو را حدود 0.5 تا 2 لیتر به ازای هر 1000 کیلومتر رانندگی می‌دانند. بنابراین نباید هر کاهش سطح روغنی را نشانه‌ای بر وجود مشکل فنی در خودرو دانسته و به دنبال حل آن باشید. در چنین شرایطی تنها کافی است از همان نوع روغن اولیه که در ماشین وجود دارد، مقدار کاهش را جایگزین کنید.
دلایل مصرف طبیعی روغن در موتور چیست؟
همان‌طور که گفتیم روغن موتور ممکن است در زمان رانندگی مقداری کاهش یابد که تا حدی طبیعی است. دلایل مختلفی برای کاهش سطح روغن در اندازه طبیعی وجود دارد که برخی از مهم‌ترین دلایل آن عبارتند از:
1- طراحی موتور خودرو
پس از احتراق سوخت در محفظه موتور، پیستونها درون سیلندر شروع به حرکت رفت و برگشتی نموده و به این ترتیب خودرو حرکت می‌کند. طراحی موتور ماشین به گونه‌ای است که مقداری از روغن در سطح داخلی پیستون باقی بماند تا از سایش آن با بدنه سیلندر جلوگیری نماید. بنابراین مقداری از سطح روغن موتور کاهش خواهد یافت که طبیعی است. این میزان معمولا با توجه به مدل خودرو متفاوت بوده و مقدار دقیق آن در دفترچه راهنمای ماشین ذکر شده است.
2- تبخیر طبیعی مایعات به لحاظ فیزیکی
روغن موتور در حقیقت ترکیبی از روغن پایه و افزودنی‌هاست. از این جهت طبیعی است که مانند هر مخلوط دیگری در دماهای مختلف، بخشی از آن تبخیر شود. در واقع هر چه دمای موتور بالاتر رود، میزان تبخیر روغن نیز بیشتر خواهد شد.
روغن‌ها معمولا تحت تستی با نام NOACK قرار می‌گیرند تا درصد تبخیر آنها در دماهای مختلف با روش ASTMD5800 مشخص شود. روغن موتوری استاندارد است که مقدار تبخیر آن در محدوده مجاز باشد.
3- سبک و نحوه رانندگی
هر چه در زمان رانندگی دور موتور را بالاتر ببرید، مصرف روغن در موتور خودرو نیز بیشتر خواهد شد. در حقیقت رانندگی با دور موتور بالا، موجب فشار زیاد بر آب‌بندها و واشرها شده و مصرف روغن را بیشتر می‌کند. در خودروهای امروزی به دلیل نوع طراحی و عملکرد، معمولا دور موتور بالاتر بوده و به طبع سطح روغن سریع‌تر کاهش مییابد.
4- انتخاب نادرست روغن موتور
هر خودرویی بر اساس نوع ساختار موتورش نیازمند روغنی با ویژگی‌های به خصوصی میباشد. از این جهت باید در زمان خرید روغن، به توصیه‌های شرکت سازنده توجه نموده و بر اساس آن مدل مناسب را انتخاب نمایید. در غیر این صورت سطح روغن موتور بیش از اندازه طبیعی کاهش مییابد و یا روانکاری قطعات موتور به درستی انجام نخواهد شد.
به طور کلی روغن‌های سبک‌تر سریع‌تر تبخیر شده و کاهش می‌یابند اما میزان آلایندگی کمتری نسبت به روغن‌های سنگین دارند. این ویژگی موجب طراحی‌های مختلف در موتور خودرو شده و هر سازنده‌ای با توجه به اصول مورد نظرش روغن مناسب را برای ماشین تعیین می‌کند. امروزه بیشتر خودروسازان به استفاده از روغن موتورهای سبک روی آورده‌اند تا مشکلات زیست محیطی قدری کاهش یابد. به همین دلیل در ماشین های امروزی بیش از گذشته شاهد کاهش میزان روغن هستیم.
علائم کم شدن روغن موتور چیست؟
حال سوال اینجاست که چطور متوجه کم بودن روغن موتور شویم؟ برای پاسخ به این سوال ادامه مقاله را مطالعه نمایید:
1- کاهش شتاب خودرو
یکی از مهم‌ترین نشانه‌های کم شدن روغن موتور ، کاهش یافتن شتاب خودرو است. در حقیقت روغن مناسب و در اندازه کافی موجب افزایش راندمان پیشرانه خودرو شده و شتاب گیری آن را بهبود می‌بخشد. حال در صورتی که سطح روغن کاهش بیابد، قطعات و اجزا داخلی موتور به خوبی روانکاری نشده و از قدرت و شتاب خودرو کاسته خواهد شد.
2- تولید صدا در موتور
در صورتی که نسبت به کم شدن روغن موتور بی توجه باشید، پس از مدتی شاهد تولید صدا از سوی موتور خودرو خواهید بود. این مشکل در اثر کاهش سطح روانکاری قطعات داخلی رخ داده و در صورت عدم رفع آن، احتمال بروز آسیبهای شدید به موتور وجود دارد.
3- سفت و محکم شدن دنده چرخ
آخرین علامتی که به شما کم شدن روغن موتور را اطلاع می‌دهد، سفت و محکم شدن دنده چرخ است. کاهش سطح روغن در موتور باعث افزایش اصطکاک میان رینگ ها و پیستون ها شده و در نهایت لرزش پیشرانه و محکم شدن دنده چرخ ماشین را در پی خواهد داشت.
4- روشن شدن چراغ روغن
اغلب خودروهای امروزی مجهز به چراغ هشدار روغن موتور هستند. این چراغ به هنگام کم شدن روغن موتور ، روشن شده و به راننده هشدار می‌دهد. در نتیجه باید هنگام رانندگی همواره توجهی به این چراغ داشته باشید.
5- یاتاقان زدن
یاتاقان زدن نیز می‌تواند در اثر کاهش سطح روغن موتور پیش آید. همان‌طور که می‌دانید روغن موتور وظیفه روانکاری قطعات داخلی پیشرانه از جمله شاتون، یاتاقان و … را بر عهده دارد. حال اگر مقدار روغن کمتر از حد مجاز شده و راننده در پی حل مشکل نباشد، در زمان کوتاهی شاهد یاتاقان زدن موتور خواهیم بود. این اتفاق هزینه‌های سنگینی روی دوش مالکان ماشین می‌گذارد.
دلایل كم شدن روغن موتور کدام‌اند؟
کم شدن روغن موتور تا حدی طبیعی است اما کاهش بیش از حد روغن ممکن است صدمات جبران‌ناپذیری برای خودرو در پی داشته باشد. از این جهت باید در این مسئله با وسواس عمل نموده و از آن سرسری گذر نکنید. در ادامه دلایل و مشکلات فنی که باعث کاهش سطح روغن موتور می‌شوند را مورد بررسی قرار خواهیم داد:
1- نشتی روغن
که معمولا از سمت کاسه نمد عقب میل لنگ، واشر فیلتر روغن، کاسه نمد گلویی دلکو و … رخ می‌دهد. این مشکل باید توسط مکانیک باتجربه مورد بررسی قرار گیرد. نشتی روغن را میتوان علت خالی شدن روغن موتور دانست.
2- سوختن بخشی از روغن
که از طریق جداره سیلندرها وارد محفظه احتراق میشود. به طور معمول به ازای هر 1000 کیلومتر رانندگی حدود 150 سانتیمتر مکعب روغن به دلیل احتراق از بین می‌رود. گاهی این میزان از حد مجاز بیشتر شده و شاهد دود آبی از اگزوز هستیم. در این شرایط باید به مکانیک مراجعه کنید تا علت سوختن روغن را شناسایی و برطرف کند.
3- مشکلات در آب‌بندی و سوپاپ ها
خراب شدن آب‌بندی‌ها و یا سوپاپ‌های موتور دیگر دلیلی است که منجر به کم شدن روغن موتور خواهد شد.
4- چسبندگی سوپاپ ها
مشکل دیگری است که باعث کاهش سطح روغن در خودرو میشود. متاسفانه این ایراد فنی به راحتی قابل شناسایی نبوده و نیازمند کمک گرفتن از فردی با تجربه بالا میباشد.
5- فرسودگی رینگ پیستون
معمولا موجب نفوذ روغن بیش از اندازه لازم به درون سیلندر شده و در نتیجه روغن اضافی با احتراق از بین خواهد رفت.
6- استفاده از روغن بی‌کیفیت
علاوه بر کاهش سطح راندمان خودرو و عملکرد نامناسب موتور، احتمال مصرف روغن در موتور را نیز افزایش می‌دهد.
7- دمای بالاتر از حد معمول در موتور
موجب روان شدن روغن بیش از اندازه طبیعی شده و در نتیجه خروجی روغن نیز افزایش خواهد یافت. علاوه بر این دمای بالا منجر به تبخیر بیش از اندازه روغن نیز خواهد شد.
دلایل نگران کننده کم کردن روغن موتور ماشین چیست؟
گاهی کم کردن روغن موتور ماشین در اثر اشکالات فنی رخ داده و خطرات جبران‌ناپذیری برای موتور خودرو ایجاد می‌کند. از این جهت باید به سرعت برای تشخیص و رفع مشکل اقدام نمود. در ادامه برخی از دلایل نگران کننده کاهش سطح روغن در خودرو را بیان می‌کنیم:
- افزایش دمای روغن خودرو موجب تبخیر بیش از اندازه آن شده و عدم رفع این مشکل، کاهش سطح روغن به صورت غیرطبیعی را در پی دارد.
- افزایش سطح روغن در موتور از محدوده مجازش، باعث نشتی آن به دیگر بخش‌ها و بروز پدیده سوختن روغن میشود. در این شرایط باید روغن اضافی را از موتور خارج نمود.
- کاهش روغن موتور به سبب سائیدگی یا چسبندگی رینگ پیستون، منجر به قفل شدن قطعات پیشرانه میشود. بنابراین باید رینگ و پیستون را تعویض کنید.
- ایراد در آب‌بندی و سوپاپ‌های ماشین نیز باعث نشت روغن به درون محفظه احتراق میشود. در چنین شرایطی باید سوپاپ‌ها و محل قرارگیریشان را بررسی نمایید.
- هم‌راستا نبودن روغن مورد استفاده در خودرو با استانداردهای موردنظر سازنده باعث کاهش راندمان موتور میشود. برای حل این مشکل، باید روغن قبلی به‌طور کامل تخلیه شده و از روغن موتور استاندارد استفاده کنید.
- گاهی علت کم شدن روغن موتور، چسبندگی سوپاپ‌ها و گایدهاست. در این شرایط باید قطعه‌های آسیب‌دیده را تعویض نمایید.
- روغن موتور مخلوطی از روغن پایه و افزودنی‌های مختلف نظیر هیدروکربن‌هاست. این هیدروکربن‌ها محدوده گسترده‌ای دارند. برخی از آنها کوتاه و برخی دیگر بزرگ‌اند. معمولا هیدروکربن‌های کوتاه‌تر، سریع‌تر تبخیر می‌شوند. بنابراین روغن موتور با حجم بیشتری از هیدروکربن‌های کوتاه، سریع‌تر تبخیر میشود.
- رانندگی با دور موتور بالا، فشار زیادی به خودرو وارد کرده و باعث مصرف بیشتر روغن در موتور میشود.
- عدم حل مشکل نشت روغن از طریق آب‌بندهای میل‌لنگ و میل سوپاپ نیز باعث کاهش سطح آن میشود.
عوارض کم شدن روغن موتور چیست؟
قطعا کم شدن روغن موتور و بی‌توجهی نسبت به آن عوارض و خطرات زیادی به همراه خواهد داشت. در حقیقت اگر روغن موتور از حد استاندارد کمتر باشد یا به موقع برای تعویض اقدام نکنید، به احتمال زیاد روغن درون موتور به شکل لجن و لخته درمی‌آید. حال زمانی که اویل پمپ شروع به کار می‌کند، روغن لجن مانند درون آن گیر کرده و ساچمه‌های فنر اویل پمپ را می‌شکند. نتیجه این وضعیت یاتاقان زدن خودرو خواهد بود.
به طور خلاصه اگر در زمان لازم به داد روغن موتور ماشین نرسید، احتمالا در آینده‌ای نزدیک، هزینه‌های سنگینی به جهت رفع مشکلاتی نظیر یاتاقان زدن، تعویض پیستون و متعلقات آن، تراش سرسیلندر، تعویض تسمه تایم، تعویض اویل پمپ و زنجیر آن بر دوشتان خواهد افتاد.
کم بودن روغن موتور چه خطراتی دارد؟
روغن ریزی و کم شدن روغن موتور مشکلی است که در اغلب خودروها از جمله پراید، پژو 405، تندر 90، پژو 206، پژو پارس و … دور از ذهن نیست. این مشکل اگر به موقع شناسایی و رفع نشود، در ادامه مشکلات بیشتری به دنبال خواهد آورد. البته باید بدانید که روغن ریزی خودرو تنها مختص به روغن موتور نبوده و این مسئله می‌تواند برای روغن گیربکس، روغن ترمز و یا روغن هیدرولیک نیز رخ دهد. از بین این روغن‌ها، روغن هیدرولیک قابلیت اشتعال بیشتری داشته و برون ریزی آن خطرات آسیب‌زننده‌تری به همراه خواهد آورد. به طور مثال اگر این روغن با گرمای خروجی اگزوز یا دینام تماس پیدا کند، احتمال آتش‌سوزی موتور بسیار زیاد است. در نتیجه باید در اولین قدم علت روغن ریزی را شناسایی نموده و به سرعت برای حل مشکل اقدام کنید.
علت لجن شدن روغن موتور چیست؟
پیش از بررسی علل لجن شدن روغن موتور بهتر است توضیحی کوتاه درباره این پدیده ارائه دهیم. همان‌طور که می‌دانید روغن موتور وظیفه تعدیل دمای پیشرانه و روانکاری قطعات داخلی آن را بر عهده دارد. زمانی که این روغن خاصیت روانکاری خود را از دست داده و سفت و چسبنده شود، می‌گوییم روغن موتور لجن شده است.
از جمله دلایل لجن شدن روغن موتور به موارد زیر میتوان اشاره نمود:
- مواجهه مداوم روغن موتور با اکسیژن، آسیبهای مکانیکی و حرارت بالا در پیشرانه
- انجام واکنش‌های شیمیایی در موتور و تخریب روغن آن
- رانندگی اشتباه همراه با توقف و حرکت‌های پی در پی
- رانندگی در آب و آب و هوای بیش از حد گرم یا سرد
- استفاده از روغن موتور با پایه‌های فراریت بالا
- ریختن روغن بیش از حد مجاز در مخزن مربوطه
- آلودگی روغن با ضد یخ
- راندمان ضعیف احتراق در سیلندرها
کم شدن روغن موتور سیکلت چه عللی دارد؟
بدیهی است موتور سیکلت پیچیدگی کمتری نسبت به خودرو دارد. اما با این حال مشکل کم شدن روغن در این وسیله نقلیه نیز وجود دارد. از این رو بهتر است دلایل کم کردن روغن در موتور سیکلت را بشناسیم تا هنگام مواجهه با آن سریعا اقدام مناسب را انجام دهیم.
از جمله دلایل کم شدن روغن موتور سیکلت میتوان موارد زیر را نام برد:
- نشتی روغن موتور سیکلت در اثر شستن و خرابی واشرهای مخزن، پوشش دریچه، میل‌لنگ و سرسیلندر
- نشتی روغن از پیچ‌های پلاستیکی کارتل
- خاموش بودن طولانی مدت موتور سیکلت و خشک شدن واشرها و قطعات پیشرانه
- تبخیر روغن در انجین به سبب دمای بسیار بالای پیشرانه و استفاده از روغن‌هایی با گرانروی پایین
سخن پایانی
کم شدن روغن موتور تا حدود 2.1 تا 2.5 لیتر به ازای هر 1000 کیلومتر رانندگی امری طبیعی است و تنها با جایگزین کردن میزان روغن کاهش یافته، مشکل حل خواهد شد. اما در صورتی که کاهش سطح روغن از حد استاندارد بیشتر باشد، باید به سراغ یافتن علت آن بروید. با این حال بی توجهی به کاهش میزان روغن با هر منشا و دلیلی، احتمال بروز مشکلات بزرگ‌تر برای خودرو را به دنبال خواهد داشت.
شما برای ماشینتان از چه روغن موتوری استفاده می‌کنید؟
سوالات متداول💡