گیرپاژ موتور یکی از اتفاقات نسبتا نادری است که برای خودرو ها و یا موتورسیکلت ها رخ می دهد. اما همین اتفاق نادر ممکن است آسیب های متعددی را برای وسیله نقلیه به دنبال داشته باشد. از این جهت در مقاله پیش رو در رابطه با این مشکل و علائم و نشانه های آن به صحبت خواهیم نشست.
منظور از گیرپاژ موتور چیست؟
اصطلاح گیرپاژ کردن موتور ( gear page ) در میان تعمیرکاران خودرو به وفور شنیده می شود. آیا شما می دانید این اصطلاح چه معنایی دارد؟ منظور از گیرپاژ همان سوختن موتور اتومبیل است. این پدیده در اثر افزایش دمای موتور خودرو رخ می دهد. در چنین زمانی موتور داغ شده و سیلندرها خنک به موقع خنک نمی شوند. در نتیجه پیستون ها منبسط شده و یاتاقان های میل لنگ یا شاتون ها به هم می چسبند. این جاست که قفل کردن موتور رخ می دهد.
چطور از گیرپاژ موتور اتومبیل اطلاع یابیم؟
یک راه کار ساده برای تشخیص گیرپاژ کردن و قفل شدن موتور در خودروهای دنده ای وجود دارد. در این روش لازم است ابتدا دنده ماشین را روی 5 بگذارید. سپس اتومبیل را هل بدهید. اگر خودرو حرکت کرد به این معناست که موتور ماشین قفل نشده است. اما در صورتی که هل دادن شما منجر به حرکت خودرو نشد، احتمال گیرپاژ کردن آن بسیار بالاست.
عوامل زمینه ساز در سوختن موتور خودرو چیست؟
از جمله مهم ترین دلائل و عواملی که موجب بروز پدیده سوختن موتور خودرو هستند، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- بالا رفتن مداوم دور موتور به هنگام رانندگی
- عدم تعویض روغن موتور در زمان مناسب
- وجود نشتی روغن در اطراف موتور
- بی توجهی به روشن شدن چراغ چک یا روغن
- خراب شدن رادیاتور و سیستم خنک کننده ماشین
- ورود آب بیش از اندازه لازم به درون موتور
شرح عوامل گیرپاژ و سوختن موتور خودرو
در ادامه هر یک از این عوامل را که سبب سوختن موتور خودرو می شوند، به تفکیک شرح خواهیم داد.
1- رانندگی مداوم با دور موتور بالا
اگر شما از آن دسته افرادی هستید که در زمان رانندگی مدام دور موتور ماشین را بالا می برید و به ورود آن در محدوده قرمز توجهی ندارید، قطعا یکی از همین روزها شاهد گیرپاژ موتور خودرو خود خواهید بود.
رانندگی با دور موتور بالا موجب ایجاد فشار زیاد بر اجزای خودرو شده و دمای آن را به شدت بالا می برد. در نتیجه قطعات اصطکاک زیادی را تجربه می کنند و پس از مدتی درون یک دیگر قفل خواهند شد.
2- بی توجهی به زمان تعویض روغن
روغن یکی از اصلی ترین نیازهای موتور خودرو است که اگر در زمان مناسب و مطابق با توصیه شرکت سازنده تعویض نشود. در طول زمان به قطعات موتور آسیب شدید وارد می کند. روغن فرسوده یکی از دلایل اصلی گیرپاژ خودرو است. امروزه بیشتر خودرو سازان پیشنهاد می کنند از روغن سینتتیک برای موتور ماشین استفاده شود اما به دلیل قیمت گران آن اغلب رانندگان از این کار سر باز می زنند.
3- عدم رفع ایراد نشتی روغن
نشتی روغن اگر به موقع رفع نشود، موجب کاهش سطح روغن موتور شده و قطعات به صورت خشک کار خواهند کرد. این اتفاق اصطکاک میان قطعات را افزایش می دهد و ممکن است باعث جام کردن موتور شود.
4- غفلت از روشن شدن چراغ روغن
چراغ اخطار روغن تنها زمانی روشن می شود که سطح روغن موتور به شدت کاهش یافته و یا فشار آن از حد مجاز بیشتر یا کمتر باشد. از این رو به هنگام رانندگی باید حواستان به چراغ اخطار روغن بوده و به محض روشن شدن خودرو را نزد تعمیرکار ببرید.
5- عدم تعمیر خرابی سیستم خنک کننده
از کار افتادن فن های سیستم خنک کننده، ایجاد گرفتگی در مجاری آن و یا کاهش سطح مایعات آن باهث بالا رفتن دمای موتور خودرو می شود. در پی این اتفاق احتمال سوختن موتو بالا می رود. به همین دلیل کارشناسان می گویند باید هر 3 سال و یا به ازای 48000 کیلومتر رانندگی با خودرو، تمام مایع خنک کننده موتور را به طور کامل تخلیه نموده و مجددا با مایع خنک کننده جدید آن را جایگزین کنید. این کار به حذف مایع فرسوده منجر شده و از ایجاد آسیب در قطعات خودرو جلوگیری می کند. عدم توجه به فرسودگی سیستم خنک کننده ممکن است به گیرپاژ موتور بیانجامد.
6- ورود آب به موتور بیش از حد مجاز
منیفولد ورودی وظیفه عبور مخلوط سوخت و هوا را به سمت مخزن احتراق در خودرو به عهده دارد. اگر آب از این مجرا به سمت مخزن احتراق برود شاتون های موتور کج شده و دیگر نمی توانند به درستی کار کنند. این اتفاق در نهایت منجر به گیریپاژ موتور می شود. بنابراین باید از رانندگی در مسیرهای پر آب و یا در زمان بارندگی و طوفان شدید خودداری نمایید.
چرا موتور ماشین گیرپاژ می کند؟
همان طور که گفتیم داغ شدن موتور و در پی آن قفل شدن پیستون درون سیلندر موجب گیرپاژ موتور می شود. اما این که در اثر چه اتفاقاتی پدیده قفل کردن موتور رخ می دهد، سوالی است که اغلب افراد از تعمیرکاران می پرسند. به همین دلیل در ادامه برخی از شرایطی که منجر به گیریپاژ می شوند را با هم بررسی خواهیم نمود.
1- کاهش میزان روغن موتور
کم شدن میزان روغن درون موتور یکی از خطرناک ترین و آسیب زا ترین حالاتی است که در نهایت منجر به سوختن موتور می شود. یکی از وظایف اصلی روغن در موتور خودرو پیشگیری از داغ شدن بیش از حد آن است. اگر میزان روغن کاهش یابد و شما به موقع متوجه آن نگردید، پیستون ها به صورت خشک به کارشان ادامه می دهند. در نتیجه بسیار داغ شدن و شاتون درون رینگ پیستون گیر می کند. پس از این دو حالت رخ خواهد داد که بستگی به سرعت شما دارد. اگر سرعتتان کم باشد، میزان کج شدن پیستون کم خواهد بود. در این حالت پیستون به هنگام حرکت درون موتور صداهای زیادی تولید می کند و از قدرت موتور خودرو تا حد زیادی می کاهد و موتور قفل می شود. برای رفع گیرپاژ موتور لازم است پیستون و شاتون تعویض شده و سیلندر هم به تراشکاری منتقل گردد.
در صورتی که سرعت اتومبیل بالا باشد، خسارات وارده بیش از چیزی است که تا اینجا گفتیم. در چنین شرایطی پیستون به شدت آسیب دیده و شکل خود را از دست می دهد. برای تعمیر خودرو پس از این واقعه باید شاتون، سیلندر، میل لنگ، یاتاقان و پیستون را تعویض نمایید که هزینه زیادی در بر خواهد گرفت.
2- شاتون زدن موتور
همان طور که در قسمت قبل گفتیم، کاهش سطح روغن موجب داغ شدن پیستون ها و آسیب به سیلندر خودرو می شود. در ادامه این حالت اگر موتور خودرو سرعت کمی داشته باشد، پیستون تنها کمی کج شده و درون موتور صدا ایجاد می کند. به این شرایط شاتون زدن موتور می گویند که در نهایت منجر به گیرپاژ می شود.
3- پایین بودن کیفیت روغن موتور
استفاده از روغن موتور بی کیفیت در زمان رانندگی می تواند باعث سوختن موتور ماشین شود. پیشنهاد ما این است که از روغن های استاندارد و با کیفیت بالا استفاده نمایید. این روغن ها طول عمر شاتون را افزایش داده و از آسیب های احتمالی تا حد زیادی می کاهند.
4- کاهش سطح آب رادیاتور
رادیاتور به عنوان یکی از بخش های اصلی سیستم خنک کننده خودرو، وظیفه دارد از افزایش دمای بیش از حد موتور جلوگیری کند. از این رو لازم است به خوبی از رادیاتور مراقبت نموده و همواره سطح آب آن را بررسی کنید. این عمل به طور فزاینده ای از گیرپاژ موتور جلوگیری خواهد نمود.
5- روانکاری غیر اصولی موتور
یکی از اصلی ترین دلایل و زمینه های گیرپاژ کردن موتور مربوط به نحوه روان کاری آن می باشد. در واقع اگر روان کاری موتور خودرو به درستی انجام نشود، لایه روغنی میان یاتاقان ها از بین خواهد رفت. در نتیجه اصطکاک شدیدی میان یاتاقان ها و شاتون به وجود می آید. این امر در نهایت منجر به قفل کردن دسته شاتون به دور یاتاقان می شود که عملکرد نا درست موتور را در پی خواهد داشت. در این حالت پیستون به دیواره سیلندر برخورد کرده و صداهای ناهنجاری در موتور ایجاد می شود.
نشانه ها و علائم گیرپاژ موتور چیست؟
برخی نشانه و علائم وجود دارند که هشداری مبنی بر گیرپاژ موتور سیکلت و خودرو می باشند. اگر به سرعت این نشانه ها را شناسایی نموده و نسبت به رفع ایراد اقدام کنید، احتمال کاهش خسارات وارده وجود دارد. برخی از این نشانه ها به صورت زیر می باشند:
1- روشن شدن چراغ چک خودرو
اگر تا اینجای مقاله با ما همراه بودید، حتما دریافتید که کاهش سطح آب رادیاتور و یا روغن موتور ماشین می توانند علتی برای گیریپاژ ماشین باشند. اگر شما به موقع این مشکل را شناسایی نموده و رفع سازید، تا حد بسیار زیادی از هزینه ها و خسارات را کم خواهید کرد. برای تشخیص کاهش سطح آب بهتر است از آمپرها و بررسی های دوره ای رادیاتور کمک بگیرید. کاهش میزان روغن را نیز می توانید به کمک آمپرها و یا روشن شدن چراغ چک تشخیص دهید.
2- خروج دود سفید مایل به آبی از اگزوز ماشین
خراب شدن رینگ های روغنی منجر به نشت روغن به سوی موتور و بخش احتراق آن می گردد. سوختن روغن در موتور دودی سفید رنگ و در برخی مواقع متمایل به آبی ایجاد می کند. این دود زنگ خطری برای پیشگیری از سوختن موتور می باشد و باید به سرعت ایراد آن را برطرف کنید تا به رفع گیرپاژ موتور سیکلت و خودرو بیانجامد.
3- یاتاقان زدن موتور
یاتاقان زدن یکی دیگر از نشانه هایی است که شما را از گیرپاژ موتور پیش از موعد مطلع می سازد. در صورتی که این اتفاق برای ماشینتان رخ داد، باید هر چه سریع تر آن را تعمیر نمایید.
چطور از گیرپاژ موتور خودرو جلوگیری کنیم؟
راه هایی برای جلوگیری از گیرپاژ موتور خودرو وجود دارد که در ادامه آن ها را بیان می کنیم:
- اولین نکته و مهمترین آن، رانندگی صحیح و با دور موتور پایین است. خودرو های امروزی که از نسل جدید گیربکس ها به نام تیپترونیک استفاده می کنند، به طور خودکار مانع از ورود دور موتور به محدوده قرمز شده و دنده را بالا می برند. اما در خودرو های معمولی تر این کار به عهده راننده است.
- کنترل سطح مایعات موتور خودرو اعم از آب و روغن باید در دوره های کوتاه مدت و در بازه های یک تا سه روز به طور مرتب انجام شود. بالاخص اگر خودرو شما دارای تکنولوژی ساخت پایین تری می باشد. به طور مثال برای جلوگیری از گیرپاژ سیلندر ترمز پراید باید این کار را حتما انجام دهید. توجه داشته باشید که چک کردن سطح مایعات باید پس از خاموشی خودرو و گذشت چند ساعت صورت پذیرد.
- چک کردن آمپر آب، چراغ روغن و چراغ چک در زمان رانندگی از جمله ملزومات است. متاسفانه عده زیادی از رانندگان تنها به اعداد کیلومتر شمار و دور شمار است و از دیگر علائم خودرو غافل هستند.
گیرپاژ موتور سیکلت چیست؟
موتور سیکلت نیز همچون خودرو از قطعات مختلفی تشکیل شده که با همکاری یکدیگر، حرکت آن را امکانپذیر میکنند. در اثر این همکاری پرتحرک قطعات در بلوک موتور و احتراق سوخت، حرارت بسیار زیادی تولید میشود. اگر این حرارت بالا به خوبی از پیشرانه موتور سیکلت دفع نشود، منجر به در هم قفل شدن قطعات میگردد. در نتیجه شاهده گیرپاژ موتور سیکلت یا همام جام کردن موتور سیکلت خواهیم بود.
پیشرانه موتورسیکلت برای روشن ماندن و حرکت کردن، به ازای هر دوبار چرخش میللنگ، یکبار عمل احتراق را انجام میدهد. این احتراق گرمای شدیدی در پیشرانه تولید میکند. حال با افزایش تعداد سیلندرها و دور موتور، گرمای حاصل از فعل و انفعالات پیشرانه، به طور قابل توجهی بیشتر میشود. این گرما معمولا توسط سیستم خنکسازی موتور دفع خواهد شد. اما در صورت عدم انجام صحیح فرآیند خنکسازی، موتورسیکلت گیرپاژ میکند.
علائم گیرپاژ موتور سیکلت چیست؟
از جمله علائم نشاندهنده گیرپاژ موتور سیکلت میتوان به یاتاقان زدن و یا روشن نشدن آن اشاره نمود. هر گاه موتورتان روشن نشد و یا شاهد یاتاقان زدن آن بودید، باید به قفل کردن موتور سیکلت شک کنید.
علت قفل شدن موتور سیکلت چیست؟
همانطور که گفتیم قفل شدن موتور سیکلت در اثر افزایش دمای پیشرانه و عدم دفع این حرارت رخ میدهد. از جمله دلایل بروز این مشکل میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
1- از کار افتادن سیستم خنکسازی
سیستم خنکسازی موتور سیکلت همانند ماشین از آب برای دفع حرارت استفاده میکند. اگر اتصالات و شیلنگهای انتقالدهنده آب پاره شده و مقدار زیادی از آب تخلیه شود، رادیاتور قادر به خنک کردن پیشرانه نخواهد بود. در نتیجه شاهده جام کردن موتور سیکلت خواهیم بود.
2- سوختن واشر سرسیلندر
سوختن واشر سرسیلندر نیز از دلایل قفل کردن موتور سیکلت است. اگر واشر سرسیلندر بسوزد، کمپرس سیلندر به سیستم خنکسازی وارد میشود. در نتیجه فشار به اتصالات و شیلنگها آمده و باعث پاره شدن آنها میگردد. در نتیجه رادیاتور نمیتواند موتور را به خوبی خنک کند.
3- عدم روانکاری مناسب قطعات موتور
یکی دیگر از دلایل گیرپاژ موتور سیکلت ، عدم روانکاری مناسب قطعات پیشرانه است. این اتفاق در اثر کاهش سطح روغن موتور و روانکاری نامناسب یاتاقانها رخ میدهد. در این مواقع اصطکاک میان شاتونها بالا رفته و دسته شاتون دور میللنگ قفل میشود.
راهکار رفع گیرپاژ موتور سیکلت
اگر با علائم گیرپاژ موتور سیکلت مواجه شدید، در قدم اول باید موتور را خاموش کنید. در این شرایط رینگها، پیستون و جداره سیلندر در اثر حرارت بالا دچار انبساط شدهاند. تفاوت در جنس این قطعات منجر به تفاوت در زمان خنک شدنشان میشود. از این رو باید شرایطی ایجاد کنید که قطعات پیشرانه به آرامی خنک شده و در هم دیگر قفل نشوند. بنابراین لازم است پس از خاموش کردن موتور، آب رادیات را چک کرده و شروع به استارتهای چند ثانیه یکبار کنید. این کار از قفل شدن پیستون و رینگ درون سیستم جلوگیری میکند.
سخن پایانی
سوختن موتور هزینه ها و آسیب های زیادی برای خودرو به دنبال دارد. به همین دلیل بهتر است پیش از وقوع حادثه علاج آن را بیابید. دلایل مختلفی در ایجاد این پدیده موثر هستند. در واقع اگر موتور به هر دلیل داغ شود در نهایت موجب قفل شدن آن می گردد. پس باید به خوبی این عوامل را شناسایی نموده و از بروز چنین حادثه ای جلوگیری نمود. لازم به ذکر است گیرپاژ ترمز نیز می تواند در اثر داغ شدن قطعات آن رخ دهد و مانع از ترمز گرفتن به موقع گردد.
سوالات متداول💡
سید
سلام من ی هندا ۱۲۵ دارم ظاهرا قفل کرده دنده میخوره ولی نمیشه هندل زد اصلا هندل پایین نمیاد یعنی موتور قفل کرده؟