ریمپ خودرو راهی است برای افزایش راندمان کاری موتور است. با این کار برنامه‌ریزی ای سی یو هم‌راستا با شرایط سوخت و آب و هوا تنظیم خواهد شد. اما اغلب رانندگان پیش از انجام Remap ECU نگرانی‌هایی در رابطه با مزایا و معایب این کار دارند.
از این رو در تصمیم گرفتیم مطلبی جامع و کامل درباره ریمپ کردن ماشین در رادار جی پی اس تهیه نماییم. تا به تمام سوالات پرتکرار رانندگان را در این مورد پاسخ بدهیم.
منظور از ریمپ ECU چیست؟
ایسیو (ECU) یک رایانه کوچک است که به عنوان مغز متفکر خودرو عمل نموده و تمام کارکردهای موتور آن را تحت نظر دارد. این رایانه معمولا توسط شرکت خودروسازی مبدا برنامه‌ریزی میشود. برنامه‌ریزیش برای تمام نمونه‌های تولیدشده از یک ماشین، یکسان است و در آن توجهی به شرایط خودرو در کشورهای مختلف نشده است. این در حالی است که ماشین‌ها باید مطابق با شرایط آب و هوایی، قوانین، محدودیت‌ها و کیفیت سوخت برنامه ریزی شوند. ریمپ ECU راه‌کاری است که امروزه با آن می‌توان خودرو را مطابق شرایط تنظیم نمود. به این ترتیب با ریمپ خودرو عملکرد موتور کالیبره شده و راندمانش در شتاب‌گیری و بهینه‌سازی مصرف سوخت بالاتر می‌رود.
ریمپ کردن چه تاثیری بر خودرو دارد؟
ریمپ کردن ماشین اغلب با هدف افزایش راندمان موتور انجام میشود. این کار در نهایت منجر به توان بیشتر موتور در عین کاهش مصرف سوخت خواهد شد. به طور مثال برای رانندگانی که نیاز به شتاب‌گیری سریع‌تری نسبت به حالت معمول دارند، با ریمپ ایسیو می‌توان پارامترهای سوخت و جرقه را در دور موتور بالا خودرو تغییر داد. این در حالی است که نیازی به تغییر پارامترهای سوخت و جرقه در دورهای آرام برای این رانندگان ضروری نیست. در نتیجه پارامترهای مورد نظر را تنها در بازه دور موتور بالا تغییر خواهند داد. به این ترتیب زمان شتاب‌گیری کوتاه‌تر شده و راننده به نتیجه دلخواهش دست می‌یابد.
اجرای ریمپ خودرو برای بهبود عملکرد موتور
زمانی که قصد ریمپ خودرو برای بهبود عملکرد موتور را داشته باشید، ابتدا برنامه فابریک ایسیو یک‌بار خوانده میشود. سپس با توجه به نیازهای راننده و شرایط محیطی از جمله آب و هوا و کیفیت سوخت مصرفی، برنامه جدید بر روی ای سی یو نصب می‌گردد. در نهایت خودرو با برنامه‌ریزی جدید مورد آزمایش قرار می‌گیرد تا عملکرد آن بررسی شود. اگر ایرادی وجود داشت، مجددا برنامه ECU را بازبینی می‌کنند. در غیر این صورت عملیات ریمپ کردن ماشین به اتمام می‌رسد.
ریمپ کردن خودرو یک فرآیند نرم‌افزاری است یا سخت‌افزاری؟
ریمپ کردن خودرو در واقع یک فرآیند نرم‌افزاری است که در آن برنامه فابریک ایسیو را به برنامه‌ای مطابق با شرایط تغییر می‌دهند. این برنامه ماشین را برای رسیدن به راندمان حداکثری تنظیم نموده و عملکرد موتور را با پارامترهای جدید تحت نظر می‌گیرد. ریمپ ماشین تاثیرات چشم‌گیری در بهبود عملکرد موتور در شتاب‌گیری، ناک، مصرف سوخت و … خواهد داشت.
ایرادات نرم‌افزاری ماشین چیست؟
به طور کلی هر عاملی که منجر به ایجاد رفتارهای نامطلوب در عملکرد ماشین شود، ایراد نرم‌افزاری خواهد بود. اما تشخیص این ایرادها از ایرادات برقی و مکانیکی کار بسیار سختی بوده و نیاز به دانش و مهارت بالایی دارد. به طور مثال لرزش موتور در حالت درجا کار کردن می‌تواند ناشی از خرابی دسته موتور (ایراد مکانیکی)، معیوب بودن انژکتور یا ضعف شمع‌ها (ایراد برقی) و یا مشکل در برنامه‌ریزی ایسیو (ایراد نرم‌افزاری) باشد. در چنین شرایطی مهارت مکانیک در شناسایی عامل بروز مشکل اهمیت بالایی پیدا می‌کند.
چند نمونه ایراد نرم افزاری در خودرو
- تاخیر پدال گاز در ماشین‌هایی که دارای پدال برقی هستند.
- مکث موتور خودرو (کپ کردن) در دورهای آرام و پایین
- بالا رفتن دمای روشن شدن فن خودرو
- ضعف کشش دور میانی
- بروز مشکل صدای ناک در اثر تنظیم نادرست نرم افزار ایسیو (گاهی به غلط آن را صدای سوپاپ هم می‌نامند.)
- چوب شدن ترمز ماشین
- مشاهده خطای فرسودگی کاتالیزور P0420
- عدم رعایت نسبت صحیح AFR برای تامین راندمان بیشتر
چه زمانی باید ایسیو خودرو را ریمپ کرد؟
در صورت بروز یکی از مشکلات زیر و یا نیاز به بهبود عملکرد موتور باید برای ریمپ کردن ایسیو خودرو اقدام نمود:
- بروز مشکلات و ایرادات نرم‌افزاری از قبیل تاخیر در پدال، شنیدن صدای ناک، دریافت خطاهای زائد و به هم خوردن تنظیمات دمای فن
- اصلاح و افزایش راندمان موتور متناسب با تجهیزات افتر مارکت از قبیل هدرز، کیت مکش، میل سوپاپ تقویتی، توربو آپگرید و …
- اصلاح و بهبود میزان مصرف سوخت
ریمپ خودرو چه مزایایی دارد؟
برای اطلاع یافتن از مزایای ریمپ خودرو به صورت تخصصی در ادامه این مقاله با ما همراه باشید:
1- تغییر دمای عملکرد فن
جوش آوردن یکی از مشکلات رایج در میان خودروها است. همان‌طور که می‌دانید بالا رفتن دمای موتور و جوش آوردن آن، منجر به سوختن واشر سرسیلندر شده و آسیب جدی به قطعات داخلی موتور می‌زند. با ریمپ کردن ایسیو می‌توان دمای شروع به کار فن را کاهش داده و موجب زودتر فعال شدن آن شد. به این ترتیب هنگام بالا رفتن دمای رادیاتور، فن سریعا فعال شده و از جوش آوردن آن جلوگیری می‌کند.
2- استانداردسازی پاشش انژکتور
کاهش میزان مصرف سوخت با توجه به روند افزایشی قیمت آن، یکی از دیگر دلایلی است که رانندگان به سراغ ریمپ می‌روند. با این کار نحوه پاشش انژکتورها مجددا تنظیم شده و استانداردسازی می‌گردد. البته از نتایج آن می‌توان به کاهش آلودگی هوا در طولانی مدت هم اشاره نمود.
3- بهبود زمان شتاب‌گیری خودرو
یکی دیگر از مزیت‌های ریمپ کردن ماشین بهبود راندمان احتراق و در پی آن افزایش گشتاور و شتاب خودرو است. البته افزایش شتاب و گشتاور ماشین از طریق ریمپ خودرو اغلب برای کاربری‌های بالای 15% توصیه می‌گردد. به همین منظور خواهان این راه‌کار معمولا رانندگان مسابقات درگ و .. هستند.
4- حل مشکل تاخیر دریچه گاز
برخی از خودروها دارای کوپ سرگاز (یا همان تاخیر دریچه گاز) هستند. رانندگی با این ماشین در جاده‌های سربالایی و یا هنگام سبقت گرفتن در مسیرهای دوطرفه بسیار مشکل است. زیرا زمان فشردن پدال گاز با زمان باز شدن دریچه گاز کمی تفاوت داشته و این تاخیر ممکن است حوادث مرگ‌باری هنگام سبقت گرفتن در جاده‌های دوطرفه یا سربالایی‌ها به وجود آورد. ریمپ خودرو می‌تواند کوپ سرگاز را برداشته و دیگر تاخیر در باز شدن دریچه گاز نداشته باشیم.
5- برداشتن محدودیت سرعت
برخی از ماشین‌های امروزی نظیر کامیونت‌های جدید دارای محدودیت‌هایی در سرعت هستند. رانندگان این ماشین‌ها معمولا از این مسئله ناراضی هستند. به خصوص آن‌هایی که بارهای فاسد شدنی را برای مسیرهای طولانی حمل می‌کنند. با ریمپ کردن ایسیو خودرو به راحتی می‌توان این محدودیت را برداشت تا رانندگان به سرعت بارشان را به مقصد برسانند.
6- بهبود سرعت تعویض دنده در خودروهای اتومات
ریمپ کردن ماشین‌های دارای گیربکس اتوماتیک منجر به تنظیم و بهبود سرعت تعویض دنده‌ها خواهد شد. زیرا در این مسیر گشتاور و سنسور دور موتور نیز تنظیم شده و تعویض دنده‌ها متعادل‌سازی می‌گردد.
7- تنظیم ایسیو خودرو مطابق با شرایط جوی منطقه
رانندگی در جاده‌های هر کشوری نیازمند فراهم آوردن شرایط مطابق با آن‌ها است. با ریمپ کردن ماشین می‌توان پارامترهای ایسیو را هم‌سو با شرایط محیطی تنظیم نمود. این کار به رانندگی بهتر و ایمن‌تر در جاده‌های محلی منجر خواهد شد.
دیگر مزیت‌های ریمپ کردن ماشین
بعضی از وسایل نقلیه دارای حالت والت (valet mode) و ایموبلایزر (immobiliser mode) هستند. از این رو بر اساس نوع برنامه‌ای که در ریمپ کردن ماشین استفاده میشود، امکان فعال‌سازی این حالات وجود دارد.
حالت والت که به آن اعزام به تعمیرگاه نیز می‌گویند، برای مواقعی به کار می‌رود که ماشینتان را در اختیار شخصی دیگر گذاشته‌اید. اما نمی‌خواهید آن فرد مسافت طولانی با خودرویتان رانندگی کند. به طور مثال هنگام رفتن به رستوران، از پیشخدمت می‌خواهید که ماشین را به پارکینگ ببرد. در این شرایط با فعال کردن حالت والت، محدودیت در عملکرد و حداکثر سرعت خودرو (حدود 16 یا 32 کیلومتر بر ساعت) ایجاد میشود. به این ترتیب پیشخدمت نمی‌تواند مسافت طولانی‌ای با ماشین رانندگی نماید.
حالت ایموبلایزر نیز یک سیستم امنیتی الکترونیک است که مانع از روشن شدن خودرو توسط سوئیچ غیراصلی میشود. به این ترتیب نمی‌توان ماشین را با روش‌های سنتی نظیر اتصال سیم‌های سوئیچ روشن نموده و به سرقت برد. از این رو برخی آن را به نام سیستم ضد سرقت خودرو می‌شناسند.
ریمپ ماشین چه عوارض و معایبی دارد؟
برای ریمپ ماشین باید پیش از هر چیز از سلامت موتور اطمینان یافت. زیرا ریمپ معجزه نمی‌کند و اگر ایراد ماشین نرم‌افزاری نباشد، با این کار رفع نخواهد شد. همچنین در خودروهایی که به خوبی از آن‌ها نگهداری نشده و در طول زمان موتور با مشکلات جدی مواجه بوده است، ریمپ نمی‌تواند آن را همچون روز اول سالم و صحیح تحویل راننده دهد. بنابراین عوارض و مضرات ناشی از ریمپ بیش از هر چیزی به شرایط خودرو پیش از انجام کار نگاه می‌کند.
البته با تمام این‌ها باید بدانید که ریمپ ماشین اگر به صورت اشتباه و غیرتخصصی انجام شود، نه تنها راندمان موتور را بالا نمی‌برد؛ بلکه مشکلاتی هم به وجود خواهد آورد. به طور مثال امکان تنظیم نادرست آوانس جرقه در ریمپ زمان ریمپ کردن وجود دارد. این تنظیم غلط در نهایت منجر به افزایش دمای موتور به صورت خطرناک شده و استهلاک قطعات موتور را به همراه خواهد داشت. حتی می‌تواند باعث افزایش مصرف سوخت به صورت بی‌رویه شده و در کل عملکرد پیشرانه را با کاهش کیفیت جدی مواجه کند.
روش‌های ریمپ کردن خودرو
برای ریمپ کردن خودرو ، بر اساس نوع موتور، از سه روش مختلف استفاده میشود که عبارتند از:
- از طریق پورت OBD (سوکت دیاگ)
- از طریق پین (مشهور به کاتگ)
- از طریق اتصال به برد ایسیو که این روش خود نیز دارای دو زیر مجموعه است به نام‌های روش جیتگ Jtag و روش چیپ تیونینگ (مخصوص ایسیوهای بوش 3 زانتیا 1800، پارس ELX، بوش 2 و زانتیا 2000)
به جز روش آخر، در سایر موارد نیازی به باز شدن ECU نیست.
عملیات ریمپ خودرو چطور انجام میشود؟
جهت ریمپ خودرو ابتدا برنامه اصلی ECU را بازبینی نموده و بر اساس نیاز مشتری تغییراتی در آن اعمال میشود. ای سی یو دارای یک‌سری جداول پارامتری است که تغییرات معمولا در این پارامترها صورت می‌پذیرد. در واقع هر یک از پارامترها را می‌توان بر اساس شرایط خاصی برنامه‌ریزی نموده و وابستگی در میان آن‌ها وجود ندارد. پس از تایید تغییرات مورد نیاز، با یکی از روش‌های نام برده (اغلب از طریق پورت OBD) ریمپ کردن ایسیو را انجام می‌دهند. برای ریمپ کردن باید از ابزارهای مختلفی نظیر پروگرمرها، نرم‌افزار پروگرمر، نرم‌افزارهای چک سام گیری و LOG گیری استفاده نمود.
چرا خود کارخانه ایسیو را ریمپ نمی‌کند؟
برنامه‌ریزی ایسیو در حقیقت توسط کارخانه سازنده خودرو انجام نمی‌شود. بلکه شرکت‌های تامین‌کننده ثانویه این کار را برعهده دارند. اما این شرکت‌ها نیز موظف هستند کار برنامه‌ریزی ECU را مطابق استانداردهای آلایندگی دیکته شده انجام دهند. به طور مثال زمانی‌که استاندارد یورو 5 الزامی میشود، ایسیو خودروهای جدید نیز بر اساس آن کالیبره خواهد شد.
در کنار تمام این موارد، گاها پیش می‌آید که کارخانه‌ها برای رفع ایرادات نرم‌افزاری کلی، فراخوانی برای خودروها اعلام می‌کنند. سپس ایسیو ماشین‌های مراجعه کننده را مجددا برنامه‌ریزی می‌نمایند. به طور مثال فرخوانی برای رفع ایراد چوب شدن ترمز در خودروهای 206 و پارس اتوماتیک سال 90 در ایران اعلام شد.
ایراد تنظیم کارخانه‌ای ایسیو چیست؟
ریمپ کردن ایسیو خودرو برای ماشین‌های ساخته شده در ایران به دو دلیل انجام میشود:
- دلیل اول استفاده از موتورهای قدیمی و متعلق به سال 1988 میلادی در خودروهای امروزی است. این در حالی است که کالیبراسیون ایسیوها مطابق با استاندارد یورو 5 تنظیم میشود. در نتیجه همخوانی میان موتور ماشین و ایسیو آن وجود ندارد.
- دلیل دوم مربوط به بنزین مصرفی موجود در کشور است. این بنزین معمولی بوده و فاقد اکتان بالا (بنزین سوپر) است. اما کالیبراسیون و تنظیمات کارخانه‌ای ECU بر اساس بنزین سوپر انجام شده است.
استفاده از بنزین معمولی چه مشکلی ایجاد می‌کند؟
استفاده از بنزین معمولی در خودروهای امروزی که ایسیو آن‌ها بر اساس بنزین اکتان بالا تنظیم شده است، مشکلاتی نظیر افت توان و کشش موتور را ایجاد می‌کند. گاهی نیز شاهد خطای میسفایر در این ماشین‌ها هستیم. این خطا به سبب احتراق ناقص به وجود می‌آید.
پدیده صدای ناک نیز مشکل دیگری است که در شهرهای بزرگ نظیر تهران، رانندگان را دچار دردسر می‌کند. این مشکل در اثر کالیبراسیون ناهماهنگ ایسیو با موتور و بنزین مصرفی آن رخ می‌دهد.
آیا ریمپ برای موتور خودرو خطرناک است؟
ریمپ در واقع برنامه‌ریزی مجدد ایسیو و ایجاد تغییراتی در آن است. بنابراین اگر به صورت غیراصولی انجام شود، قطعا آسیب‌های زیادی به موتور وارد می‌کند. از این جهت باید نسبت به برنامه جدیدی که روی ای سی یو نصب میشود، مطمئن باشید. علاوه بر این شخصی که کار ریمپ ماشین را انجام می‌دهد، باید از تخصص کافی برخوردار باشد. از این رو باید از انجام آن به طور شخصی و یا توسط مراکز تایید نشده به شدت پرهیز کنید.
ریمپ ماشین و تاثیر آن بر گارانتی کارخانه سازنده
قطعا نصب برنامه جدید بر روی ایسیو توسط کارخانه سازنده مورد قبول نخواهد بود. در نتیجه ریمپ ماشین منجر به باطل شدن هرگونه ضمانت و گارانتی از سوی سازنده می‌گردد. زیرا معمولا شرکت‌های سازنده تمایلی به استفاده حداکثری از توان موتور ندارند و این کار را عامل کاهش عمر موتور می‌دانند.
آیا ریمپ، گرفتن معاینه فنی را مشکل می‌کند؟
با وجود این‌که هنگام ریمپ کردن خودرو، ایسیو دچار تنزل در استاندارد آلایندگی میشود. اما باز هم برای گرفتن معاینه فنی با مشکل مواجه نخواهید شد. زیرا سازمان معاینه فنی در حال حاضر استاندارد یورو 2 را معیار قرار می‌دهد.
آیا با ریمپ ماشین بهره‌وری اقتصادی حاصل میشود؟
ریمپ ماشین در کنار بهبود عملکرد موتور می‌تواند بهره‌وری اقتصادی نیز برای راننده در پی داشته باشد. زیرا بسیاری از موتورها توانایی رسیدن به همان بهره اقتصادی پیش از ریمپ شدن را دارند. حتی در برخی مواقع کارایی بیشتری نیز خواهند داشت. البته این مسئله به نحوه رانندگی شما هم بستگی زیادی دارد. اما با تمام این‌ها باید بدانید هدف از ریمپ کردن رسیدن به حداکثر توان موتور است و این مسئله بالفعل موجب افزایش مصرف سوخت و هزینه‌ها خواهد شد.
سخن پایانی
ریمپ نمودن خودرو راهی برای بهینه‌سازی ایسیو است که مزیت‌های فراوانی به همراه خواهد داشت. با این حال هنگام اجرای آن باید به سراغ مراکز معتبر رفته و از انجام آن توسط افراد ناوارد پرهیز کنید.
به نظر شما ریمپ ماشین ارزش ریسک کردن را دارد؟
علی مردی
به نظر من اگر گاهشسوخت مد نظر باشد بد نیست اما برای نکات دیگر که در بالا توضیح داده شده هر خودرویی که در داخل ساخته میشود سعی بر ان شده استاندارد ها رعایت شود