ضد یخ ، مایعی شگفت‌انگیز در قلب سیستم خنک کننده خودرو شما که وظیفه حیاتی محافظت از موتور را برعهده دارد. این مایع، همچون یک قهرمان بی‌صدا، از موتور شما در برابر یخ زدگی و جوش آوردن محافظت می‌کند. اما این فقط آغاز داستان ضد یخ است. این مایع سحرآمیز از خوردگی قطعات موتور نیز جلوگیری کرده و در کاهش مصرف سوخت نقش دارد.
اگرچه ضد یخ یک مایع ساده به نظر می‌رسد، اما در حقیقت یک عنصر اساسی برای عملکرد صحیح موتور شما است. در این مقاله، ما پرده از راز ضد یخ برخواهیم داشت و معیارهای انتخاب آن، نحوه استفاده و تعویضش را به شما می‌گوییم تا موتور شما همیشه سالم و سرحال باشد. با ما همراه باشید تا در سفری هیجان‌انگیز به قلب سیستم خنک کننده خودرو قدم بگذاریم و با این مایع حیاتی آشنا شویم.
معرفی جامع ضد یخ
ضد یخ یک مایع خنک کننده است که به محافظت از موتور خودرو در مقابل دماهای بالا کمک می‌کند. این مایع حاوی مواد افزودنی است که در حفظ کارایی آن تاثیر گذاشته و مانع از یخ زدگی یا جوش آوردن آب در رادیاتور می‌شود. ضد یخ یک ماده حیاتی برای هر خودرویی است که در آب و هوای سرد یا گرم رانندگی می‌کند.
در ادامه این بخش، به معرفی جامع این ماده ضروری در ماشین خواهیم پرداخت:
تعریف ضد یخ و اهمیت آن در سیستم خنک کننده خودرو
ضد یخ مایعی است که به طور معمول از ترکیب آب و یک ماده خاص با ویژگی‌های محافظت در برابر یخ زدگی، جوش آوردن و خوردگی قطعات تشکیل می‌شود. ماده ضد یخ معمولاً یک ترکیب آلی است که نقطه انجماد آب را کاهش می‌دهد. این مایع در سیستم خنک کننده خودرو جریان داشته و به حفظ دمای موتور در محدوده بهینه کمک می‌کند.
اهمیت ضد یخ در سیستم خنک کننده خودرو (رادیاتور) به شرح زیر است:
- جلوگیری از یخ زدگی آب در رادیاتور در زمستان
- جلوگیری از جوش آوردن آب در سیستم خنک کننده ماشین در تابستان
- محافظت از قطعات موتور در برابر خوردگی و رسوب زدایی رادیاتور
کارکرد ضد یخ در جلوگیری از یخ زدگی و جوش آوردن آب
ضد یخ با کاهش نقطه انجماد آب، به جلوگیری از یخ زدگی آن در سیستم خنک کننده خودرو کمک می‌کند. این امر به ویژه در زمستان که دمای هوا پایین است، اهمیت زیادی دارد. علاوه بر این با استفاده از آن می‌توان نقطع جوش آب را هم افزایش داد. تا از جوش آوردن ماشین در روزهای گرم تابستان جلوگیری شود.
حتما می‌دانید که جوش آوردن خودرو و یخ زدگی چه آسیب‌هایی در پی داشته و تا چه حد منجر به خرابی قطعات موتور می‌شود. به همین منظور باید همواره مراقب سطح ضدیخ خودرویتان بوده و از سلامت و کیفیت آن اطمینان حاصل کنید. جی پی اس ماشین رادار دارای سیستم یادآور سرویس‌های دوره‌ای بوده و زمان تعویض این مایع حیاتی را به شما یادآوری می‌کند. تا از سلامت خودرو در زمان استفاده اطمینان داشته باشید.
مواد تشکیل‌دهنده اصلی ضد یخ و تأثیر آنها
مواد تشکیل‌دهنده اصلی ضد یخ عبارتند از:
- آب: آب بخش اصلی ضد یخ را تشکیل می‌دهد. آب رسانای خوبی برای گرما است و به انتقال گرما از موتور به رادیاتور کمک می‌کند.
- ماده ضد یخ: این ماده نقطه انجماد آب را کاهش داده و مانع از یخ زدگی آن در رادیاتور می‌شود. مواد ضدیخ رایج عبارتند از: اتیلن گلیکول، پروپیلن گلیکول، و ایزوبوتیلن گلیکول.
- مواد افزودنی: مواد افزودنی در ضد یخ برای محافظت از قطعات موتور در برابر خوردگی و رسوب استفاده می‌شوند. مواد افزودنی رایج عبارتند از: ضد کف، ضد زنگ، و ضد خوردگی.
با توجه به اهمیت ضد یخ در سیستم خنک کننده خودرو، ضروری است که از نمونه‌های با کیفیت و مناسب برای ماشین خود استفاده کنید.
انواع ضد یخ
در دنیای نگهداری خودرو، ضد یخ به عنوان یک نگهبان بی صدا عمل کرده و موتور خودرو را در برابر دماهای بالا محافظت می کند. تا عملکرد صحیح و روان آن را تضمین نماید. با این حال، در میان انبوهی از گزینه‌های موجود در بازار، انتخاب نوع مناسب می‌تواند کاری سخت و دشوار باشد. به همین منظور در ادامه انواع مختلف آنها را از منظر ویژگی‌ها و قابلیت‌هایشان بررسی می‌کنیم تا به شما در تصمیم‌گیری آگاهانه کمک کنیم.
1- ضد یخ بر پایه مایع ها
همان‌طور که گفتیم پایه اصلی ضد یخ نوعی مایع است که خواص و عملکرد آن را تعیین می‌کند. اتیلن گلیکول و پروپیلن گلیکول، دو نوع مایع پایه پرکاربرد در ساخت ضدیخ هستند.
1- اتیلن گلیکول:
اتیلن گلیکول به دلیل هزینه کمتر و ظرفیت گرمایی بالاتر، مایع پایه رایج‌تر است. این ماده در جلوگیری از یخ زدگی و جوش آوردن موثر است اما نسبت به پروپیلن گلیکول سمی‌تر می‌باشد.
2- پروپیلن گلیکول:
پروپیلن گلیکول جایگزین ایمن تری برای اتیلن گلیکول است و خطر سمیت کمتری دارد. همچنین نقطه جوش بالاتری دارد که آن را برای آب و هوای گرم مناسب‌تر می کند. با این حال، کمی گران‌تر از اتیلن گلیکول است.
2- ضدیخ بر پایه بازدارنده ها
ضدیخ‌ها همچنین حاوی بازدارنده ها هستند که ترکیبات شیمیایی برای جلوگیری از خوردگی و رسوب در موتور به کار می‌روند. نوع بازدارنده های استفاده شده می‌تواند بسته به نوع محصول متفاوت باشد.
1- OAT (ضد یخ فناوری اسید آلی):
OAT نوع جدیدتری از ضد یخ است که از بازدارنده های اسید آلی مانند بنزوات، سیلیکات و فسفات استفاده می‌کند. این بازدارنده ها بیشتر از بازدارنده های سنتی از اجزای موتور در برابر خوردگی مخافظت می‌کنند.
2- IAT (ضد یخ فناوری اسید معدنی):
IAT نوع سنتی ضد یخ است و از بازدارنده های اسید معدنی مانند سیلیکات ها و فسفات ها استفاده می‌کند. این مواد اگرچه موثر هستند، اما می‌توانند رسوب‌هایی در سیستم خنک کننده ایجاد کنند که ممکن است نیاز به شستشو داشته باشد.
3- ضدیخ هیبریدی (HOAT):
ضدیخ HOAT، خواص OAT و IAT را با هم ترکیب می‌کند. در واقع در این مدل، از هر دو بازدارنده اسید آلی و بازدارنده اسید معدنی برای محافظت جامع از خوردگی اجزای موتور استفاده می‌شود.
3- ضدیخ بر پایه طول عمر
ضدیخ‌ها با غلظت‌ها و رتبه‌های مختلف در بازار موجود هستند که هر یک طول عمر متفاوتی دارند. این امر نشان‌دهنده توانایی آنها در حفظ اثربخشی خود در طول زمان است.
1- ضد یخ استاندارد:
ضد یخ استاندارد معمولاً غلظت 50 درصد اتیلن گلیکول دارد و حدود دو سال یا 50،000 کیلومتر دوام می‌آورد.
2- ضدیخ عمر طولانی:
ضدیخ عمر طولانی با افزودنی‌های خاص فرموله می‌شود تا طول عمر آن افزایش یابد. معمولاً غلظت 60 درصد اتیلن گلیکول دارد و می‌تواند تا پنج سال یا 160،000 کیلومتر دوام بیاورد.
3- ضد یخ Dex-Cool و G12:
برخی از وسایل نقلیه به انواع خاصی از ضد یخ نیاز دارند، مانند Dex-Cool یا G12. آنها برای برآورده کردن نیازهای منحصر به فرد در موتورهای خاص طراحی شده‌اند.
انتخاب صحیح ضد یخ برای خودرو
همان‌طور که گفتیم ضد یخ یک نیاز ضروری برای هر نوع خودرویی است تا بتواند در برابر اتفاقات مختلف مانند یخ زدگی و جوش آوردن دوام آورد. به همین منظور انتخاب نوع مناسب آن باید با در نظر گرفتن فاکتورهای مختلفی صورت گیرد. تا بهترین نتیجه را از این مایع حیاتی و مهم به دست آوریم.
در این بخش، به بررسی فاکتورها و عوامل تعیین‌کننده نوع ضدیخ مناسب برای هر ماشین می‌پردازیم.
عوامل تعیین‌کننده نوع ضد یخ مناسب
- نوع موتور: برخی از موتورها به انواع خاصی از این ماده نیاز دارند، مانند Dex-Cool یا G12. آنها برای برآورده کردن نیازهای منحصر به فرد برخی از طراحی‌های موتور تولید شده‌اند.
- آب و هوای محلی: اگر در آب و هوای سرد زندگی می‌کنید، به ضد یخ با نقطه انجماد پایین نیاز دارید. اگر در آب و هوای گرم زندگی می‌کنید، به نمونه‌هایی با نقطه جوش بالا نیاز دارید.
- هزینه: ضد یخ های عمر طولانی معمولا گران‌تر از مدل‌های استاندارد هستند. پس باید این فاکتور را هم در زمان خرید در نظر بگیرید.
- حجم موتور و استانداردهای محیط زیستی: در برخی از کشورها تنها ضدیخ‌های خاصی را برای محافظت از محیط زیست مجاز اعلام می‌کنند. علاوه بر این باید در زمان انتخاب نوع مناسب این مایع حیاتی به حجم موتور نیز توجه داشته باشید.
نحوه استفاده صحیح از ضد یخ
استفاده صحیح از ضد یخ به حفظ عملکرد درست سیستم خنک کننده و جلوگیری از آسیب به موتور کمک می‌کند. به همین دلیل در ادامه به نحوه افزودن و تخلیه ضد یخ، میزان مناسب آن برای سیستم خنک کننده و نکات مهم مرتبط می‌پردازیم.
میزان مناسب ضد یخ برای سیستم خنک کننده
میزان مناسب ضد یخ برای سیستم خنک کننده خودروی شما در دفترچه راهنمای ماشین مشخص شده است. اما به طور معمول، نسبت آن به آب 50/50 توصیه می‌شود. این نسبت بیشترین محافظت را برای موتور در برابر اتفاقات مختلف به وجود می‌آورد.
مراحل افزودن و تخلیه ضد یخ
برای افزودن ضد یخ به سیستم خنک کننده مراحل زیر را دنبال کنید:
- موتور را خاموش کرده و اجازه دهید خنک شود.
- درپوش مخزن خنک کننده را باز کنید.
- ضدیخ را به مخزن خنک کننده اضافه کنید تا سطح آن به حداکثر مقدار توصیه شده برسد.
- درپوش مخزن خنک کننده را محکم کنید.
برای تخلیه ضد یخ از سیستم خنک کننده مراحل زیر را دنبال کنید:
- موتور را خاموش کرده و اجازه دهید خنک شود.
- شیر تخلیه سیستم خنک کننده را باز کنید.
- اجازه دهید ضدیخ کاملا تخلیه شود.
- شیر تخلیه سیستم خنک کننده را ببندید.
- سیستم خنک کننده را با آب تازه و ضدیخ پر کنید.
- موتور را روشن کرده و اجازه دهید تا به مدت 15 دقیقه کار کند.
- سیستم خنک کننده را دوباره بررسی کنید و در صورت نیاز ضد یخ اضافه کنید.
علائم کاهش کارایی ضد یخ
تا اینجا دریافتیم استفاده از ضد یخ برای موتور خودرو یک نیاز ضروری است. به همین منظور باید همواره مراقب نوع ضدیخ استفاده شده، کیفیت آن، طول عمرش و … باشیم تا بهترین نتیجه را به دست آوریم. بدیهی است تمام نمونه‌های موجود در بازار پس از مدتی کارایی خود را از دست می‌دهند. بنابراین بهتر است با علائم نشان‌دهنده کاهش کارایی این مایع ضروری آشنا شویم تا در زمان لازم آن را تعویض کنیم.
1- کاهش سطح ضد یخ در مخزن رادیاتور
یکی از اولین علائم کاهش کارایی ضد یخ، کم شدن سطح آن در مخزن رادیاتور است. این می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد، از جمله:
- نشت در سیستم خنک کننده
- تبخیر ضد یخ
- تعویض آن در زمان نامناسب
اگر متوجه شدید که سطح ضدیخ در مخزن رادیاتور شما کم شده است، باید سریعاً آن را به حد مجاز برسانید. اگر نشت در سیستم خنک کننده وجود دارد، باید آن را تعمیر کنید.
2- افزایش دمای غیرطبیعی موتور
یکی دیگر از علائم کاهش کارایی ضد یخ، افزایش دمای غیرطبیعی موتور است. این اتفاق می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:
- کاهش نقطه انجماد ضدیخ
- کاهش نقطه جوش ضدیخ
- از بین رفتن مواد افزودنی ضد خوردگی در ضدیخ
اگر متوجه شدید که دمای موتور شما بیش از حد بالا رفته است، باید سریعاً خودرو را متوقف کرده و اجازه دهید تا خنک شود. سپس، مشکل را بررسی کرده و در صورت نیاز ضد یخ را تعویض کنید.
3- رنگ غیرطبیعی ضد یخ
گاهی اوقات، رنگ ضد یخ می‌تواند نشان دهنده کاهش کارایی آن باشد. به عنوان مثال، اگر رنگ آن، قهوه‌ای یا سیاه شده است، ممکن است نشانه این باشد که مواد افزودنی ضد خوردگی آن از بین رفته‌اند.
اگر متوجه شدید که رنگ ضد یخ شما تغییر کرده است، باید آن را تعویض کنید.
بهترین زمان تعویض ضد یخ
برای کسب بهترین نتیجه در استفاده از ضد یخ و رهایی از مشکلات عدم تعویض به موقع آن باید بدانید بهترین زمان انجام این کار کِی است؟
معمولا سازندگان خودرو در دفترچه راهنمای آن، توضیحات لازم برای زمان مناسب تعویض ضد یخ را ارائه می‌دهند. زیرا زمان دقیق تعویض آن به عوامل مختلفی نظیر نوع ضدیخ، آب و هوای محلی، شرایط رانندگی و … بستگی دارد. اما به طور کلی توصیه می‌شود هر دو سال یک‌بار و یا به ازای هر 40000 کیلومتر رانندگی ضدیخ را تعویض کنید.
البته بهتر است در طول مدت استفاده از یک ضدیخ به طور منظم کیفیت آن را بررسی کنید. تا اگر متوجه هر گونه تغییر در ظاهر و سطح آن شدید، نسبت به تعویض به موقع اقدام نمایید.
ردیاب خودرو رادار با قابلیت یادآوری زمان انجام سرویس‌های دوره‌ای همیشه در کنار شماست. تا با این سیستم دیگر نگران فراموش کردن زمان مناسب تعویض ضدیخ خودرویتان نباشید.
سخن پایانی
ضد یخ یک مایع خنک کننده حیاتی و ضروری برای سلامت موتور خودرو است. ما نیز با در نظر گرفتن این موضوع تلاش کردیم مهم‌ترین نکات درباره آن را با شما در میان بگذاریم. با پیروی از نکات و توصیه‌های ذکر شده در این مقاله، می‌توانید به حفظ سلامت موتور خودرو خود کمک کنید. تا از هزینه‌های تعمیرات گزاف جلوگیری نمایید.
- به طور منظم سطح ضد یخ را در مخزن خنک کننده بررسی کرده و در صورت نیاز آن را اضافه کنید.
- آن را هر دو سال یک بار یا هر 40000 کیلومتر تعویض کنید.
- همیشه از نمونه‌های توصیه شده توسط سازنده خودرو استفاده کنید.
- از تماس آن با پوست و چشم خودداری کنید و در صورت تماس آن را با آب فراوان بشویید.
- اگر با علائم کاهش کارایی ضد یخ، مانند کم شدن سطح آن یا افزایش دمای غیرطبیعی موتور، روبرو شدید، سریعاً آن را بررسی کنید.
با رعایت این نکات، می‌توانید از عملکرد صحیح سیستم خنک کننده خودرو خود اطمینان حاصل کرده و از آسیب‌های جدی به موتور جلوگیری نمایید. در نهایت، اگر در مورد انتخاب یا استفاده از ضد یخ سوالی دارید، بهتر است با یک مکانیک مجاز مشورت کنید.
سوالات متداول💡