تنظیم نور چراغ خودرو به رانندگی بهتر در طول شب و کاهش خطرات جانبی کمک شایانی می‌کند. بدیهی است برای رانندگی شبانه نیاز به دید کافی جهت تشخیص مسیر و اجسام سرراه داریم. حال اگر این نور به خوبی تنظیم نشده باشد، قادر به روشنایی تمام مسیر نبوده و خطرات زیادی به دنبال دارد. از این رو تصمیم گرفتیم این مقاله از رادار را به بررسی اهمیت تنظیم نور چراغ‌های ماشین بپردازیم. در انتها نیز نحوه تنظیم نور خودرو را مرحله به مرحله شرح می‌دهیم.
چرا تنظیم نور چراغ خودرو مهم است؟
تنظیم نور چراغ خودرو به افزایش سطح ایمنی رانندگی در طول شب منجر می‌شود. بر اساس آمار، تعداد کشته‌های ناشی از تصادفات شبانه، 3 برابر حالت عادی است. این مسئله حاکی از اهمیت بالای دید کافی در حین رانندگی است. واضح است که در شب، دید رانندگان کاهش می‌یابد. بنابراین باید روشنایی را در مسیر درست و به میزان کافی برای رانندگان ایجاد نمود. این مهم در گرو تنظیم درست نور چراغ‌های ماشین است.
البته باید بدانید که تنظیم نور چراغ ماشین تنها برای روشن کردن مسیر حرکت در طی شب نیست. بلکه به دیدن نشانه‌های جاده و حیوانات نیز کمک شایانی می‌کند.
اجزای اصلی چراغ ماشین
شاید بهتر باشد پیش از هر صحبتی، کمی با چراغ ماشین و دلایل کم نور شدن یا برهم خوردن تنظیمات آن آشنا شویم.
چراغ خودرو از مجموعه اجزای زیر تشکیل می‌شود:
- محفظه چراغ: این بخش، همچون پایه‌ای برای سوار کردن دیگر اجزای چراغ عمل کرده و خود روی بدنه ماشین نصب می‌شود.
- لامپ: لامپ همان قطعه تامین نور در خودرو است. امروزه از لامپ‌های LED برای چراغ‌های ماشین استفاده می‌شود.
- بازتاب دهنده: این قطعه، پشت لامپ قرار گرفته و نور ساطع شده از آن را جمع‌آوری می‌کند. سپس نور را به سمت مقابل هدایت می‌نماید.
- قاب: وظیفه قاب در کنار ایجاد ظاهر زیبا در چراغ، قرار گرفتن روی بازتاب دهنده و جلوگیری از پخش ناخواسته نور است.
- لنز: بیرونی‌ترین بخش چراغ ماشین را لنز می‌نامند. این قطعه از ورود ضربات، گرد و غبار و بخارات به داخل چراغ خودرو جلوگیری می‌کند.
چرا چراغ ماشین، ضعیف و کم نور می‌شود؟
حتما تجربه کم نور شدن چراغ‌های ماشین در طول زمان را دارید. این اتفاق می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
- ضعیف بودن اتصال بدنه (اتصال منفی)
- سولفاته کردن سوکت پشت لامپ در اثر رطوبت
- معیوب شدن دینام و پایین بودن سطح ولتاژ باتری
- کدر شدن کاسه چراغ و کثیفی بلور (لنز) آن
- آفتاب سوخته شدن پوشش بیرونی چراغ خودرو
- استفاده از لامپ‌های نامرغوب و وات پایین
راه‌کارهای تقویت نور چراغ خودرو
گاهی اوقات هنگام بالا بردن ولوم صدای سیستم ماشین، شاهد افت نور چراغ‌های آن هستیم. در بروز این مشکل 3 عامل دخیل است که عبارتند از:
- ضعف در باتری به جهت تامین آمپر مورد نیاز خودرو
- ضعیف شدن عملکرد دینام ماشین
- ضعف در سیم‌کشی خودرو و هدر رفت بخش زیادی از انرژی الکتریکی
راه‌کار تقویت نور چراغ خودرو در این شرایط می‌تواند خرید یک آمپلی‌فایر یا باتری قوی‌تر برای حل مشکل باتری باشد. گاهی نیز با رفع مشکل سیم‌کشی در ماشین و استفاده از سیم‌های باکیفیت می‌توان مشکل پیش آمده را برطرف نمود.
دلیل سوختن لامپ چراغ خودرو چیست؟
پیش‌تر هم گفتیم که خرابی چراغ‌های خودرو و حتی سوختن آن‌ها، ناشی از مشکلات برقی است. اما سوال اینجاست که دقیقا چه اتفاقی منجر به سوختن لامپ چراغ ماشین می‌شود؟
با صرف نظر از لامپ‌های LED و لیزری، ساختار دیگر لامپ‌ها متشکل از حبابی مملو از گاز هالوژن یا زنون می‌باشد. درون این حباب یک رشته سیم بسیار نازک و از جنس تنگستن نیز وجود دارد. زمانی که در دو سر این سیم، اختلاف ولتاژ به وجود می‌آید، سیم داغ خواهد شد. در این زمان گاز موجود درون حباب بر اثر گرما، واکنش شیمیایی نشان داده و نور تولید می‌شود. حال اگر اختلاف ولتاژ دو سر این سیم نسبت به حالت استاندارد کمتر باشد، نور تولیدی ضعیف شده و یا حتی لامپ خاموش می‌شود. اما اگر این اختلاف ولتاژ بیش از حد استاندارد باشد، حرارت سیم به قدری بالا رفته که ذوب خواهد شد. در این زمان می‌گوییم لامپ سوخته است.
دلایل برهم خوردن تنظیم نور چراغ خودرو چیست؟
تا اینجا با ساختار چراغ خودرو و علل کاهش نور آن آشنا شدیم. حال به سراغ مواردی می‌رویم که باعث برهم خوردن تنظیم نور چراغ خودرو می‌شوند:
1- تصادف از جلو یا ضربه‌های کوچک
یکی از اصلی‌ترین علل بهم خوردن تنظیم نور چراغ خودرو، تصادفات ماشین از ناحیه جلویی است. این تصادفات حتی اگر در حد یک برخوردن کوچک هم باشند، تنظیم نور ماشین را بهم می‌زنند. فارغ از مبحث تصادف، ضربه‌های کوچک به بخش جلویی خودرو و تکان‌های آن در طی رانندگی نیز می‌تواند پیچ‌های تنظیم چراغ را جابه‌جا کند. در نتیجه زاویه نور ماشین دچار تغییر شده و تنظیم آن بهم می‌ریزد.
2- تجمع وزن در نیمه عقبی خودرو
دومین دلیلی که برای برهم خوردن تنظیم نور چراغ خودرو می‌توان عنوان کرد، تجمع وزن در نیمه عقبی ماشین است. اگر به صورت مداوم با ماشینتان بار حمل می‌کنید و یا همواره سرنشینان زیادی روی صندلی‌های عقبی سوار می‌کنید، احتمال بهم ریختن زاویه نور دور از ذهن نیست. زیرا در این شرایط، فنرهای ماشین فشرده شده و پس از مدتی قادر به بازگشت به حالت اولیه خود نیستند. در نتیجه تنظیم نور خودرو بهم خورده و دیگر محدوده مورد نظر راننده روشن نخواهد شد.
3- فنرهاى فرسوده
به همان اندازه که حمل بار سنگین در عقب ماشین باعث فشردگی فنرها می‌شود، فنرهای فرسوده نیز می‌توانند مشکل‌آفرین باشند. زیرا فنر فرسوده و از کار افتاده قادر به کنترل وزن خودرو نبوده و تنظیم نور چراغ ماشین را برهم می‌زند.
نحوه تنظیم نور چراغ خودرو به صورت دستی
تنظیم نور چراغ خودرو آن‌قدرها پیچیده نیست که خودتان از پسش برنیایید. در ادامه روش تنظیم نور ماشین را به زبانی ساده و مرحله به مرحله بیان می‌کنیم:
در قدم اول باید پیچ‌های تنظیم نور چراغ ماشین را بیابید. این پیچ‌ها معمولا پشت چراغ‌ها و زیر کاپوت قرار دارند. البته در برخی ماشین‌ها، پیچ تنظیم نور پشت رادیاتور و باتری و نزدیک به موتور است. در این صورت بهتر است کار را به یک کارشناس بسپارید.
مرحله اول: بررسی تنظيم بودن چراغ‌ها
برای بررسی تنظیم بودن چراغ‌ها به یک سطح صاف، یک دیوار، متر و پیچ گوشتی احتیاج دارید. پس تهیه این موارد، مطابق روال زیر کار را انجام دهید:
- ابتدا خودرو را مطابق شرایط عادی شبیه‌سازی کنید. جهت این کار باید فشار باد تایرها را تنظیم نمایید. سپس نیمی از باک را با بنزین پر نموده و یک نفر روی صندلی راننده بنشیند. به این ترتیب خودرو همچون شرایط معمول رانندگی آماده است.
- حال برای تنظیم نور چراغ، خودرو را بر روی یک سطح کاملا صاف و مقابل دیوار پارک کنید. بهتر است فاصله‌تان با دیوار حدود ۳ تا ۸ متر باشد. طوری که نور چراغ‌ها روی دیوار بیفتد.
- تمام بخش‌ها و فنرهای ماشین را بررسی کرده و از بودن آن‌ها در یک سطح اطمینان حاصل کنید. ضمن اینکه لازم است از سلامت سیستم تعلیق خودرو نیز مطمئن باشید. زیرا در غیر این صورت نتیجه کار خراب خواهد شد.
- در این مرحله باید به کمک یک متر، ارتفاع هر یک از چراغ‌ها تا زمین را اندازه‌گیری کنید.
- سپس چراغ‌ها را روشن کرده و از یک نوار برای علامت زدن خطوط مرکز افقی و عمودی لامپ‌های جلو کمک بگیرید. توجه داشته باشید که در این مرحله نباید چراغ‌های مه‌شکن و نوربالا را روشن نمایید.
- به بررسی خطوط پرداخته و اطمینان یابید که نور هر دو چراغ فاصله یکسانی از زمین داشته باشند. در صورتی که نور چراغ‌ها دارای انحراف بوده و در یک راستا نیستند، باید به سراغ مرحله دوم بروید.
مرحله دوم: نحوه تنظيم نور چراغ خودرو
در این مرحله باید به رفع انحراف در مسیر نور چراغ‌ها پرداخته و آن‌ها را تنظیم کنید. روال کار به صورت زیر است:
- ابتدا پیچ تنظیم چراغ‌ها را بیابید. اگر در یافتن این پیچ دچار مشکل شدید، می‌توانید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید.
- حال نور هر یک از چراغ‌ها را به صورت مجزا تنظیم نمایید. برای نتیجه بهتر می‌توانید از شخصی بخواهید تا پشت فرمان نشسته و با دستور شما، چراغ‌ها را خاموش و روشن کند.
- در قدم اول باید نور چراغ‌های ماشین را از زاویه عمودی تنظیم نمایید. برای این‌کار ابتدا چراغ‌ها را خاموش نموده و پیچ بالای محفظه را بچرخانید. سپس چراغ را روشن نموده و زاویه نور را بررسی کنید. (چرخش پیچ در جهت عقربه‌های ساعت، پرتو نور را به سمت بالا هدایت کرده و چرخش آن در خلاف جهت عقربه‌های ساعت، نتیجه عکس می‌دهد.)
- سپس باید به سراغ تنظیم نور چراغ‌ها از زاویه افقی بروید. پیچ تنظیم نور افقی نیز پشت چراغ‌ها قرار دارد. توجه داشته باشید که این مهم‌ترین قسمت در تنظیم نور خودرو است. بنابراین باید نهایت دقت خود را به کار بگیرید.
- در پایان با روشن کردن چراغ‌ها، نتیجه نهایی را تست کنید. بهتر است به جاده رفته و از عملکرد نور در طی شب اطمینان به دست آورید.
دستگاه تست نور چراغ خودرو چیست؟
تنظیم نور چراغ خودرو با استفاده سطح صاف و دیوار، یک روش تجربی است و احتمال خطا در آن زیاد است. به طور مثال اگر سطح زمین صاف نبوده و یا دیوار کاملا عمود نباشد، تنظیم نور چراغ‌ها به درستی صورت نمی‌گیرد. علاوه بر این در برخی خودروها، کاسه چراغ طوری ساخته شده که نور ساطع شده از آن در فاصله نزدیک و دور اندکی با هم متفاوت است. به عبارت دیگر زمانی که خودرو را نزدیک دیوار قرار داده و نقطه کانونی نور را مشخص کنید. این نقطه کانونی با زمانی که ماشین از دیوار فاصله بیشتری داشته باشد، چندین سانتی‌متر اختلاف خواهد داشت.
وجود این خطاها در تنظیم نور چراغ ماشین سبب روی کار آمدن سیستم‌های مکانیکی شد. امروزه دستگاه تست نور چراغ خودرو به تکنیسین‌ها کمک می‌کند تا با دقت بیشتری نور چراغ‌ها را تنظیم کنند. این دستگاه بر پایه شکست نور و آینه یا لیزر عمل می‌کند. البته برای استفاده از آن باید یک‌سری نکات را رعایت نمود که عبارتند از:
- قرار گرفتن دستگاه در فاصله 30 تا 70 سانتی‌متری چراغ جلو خودرو
- قرار گرفتن دستگاه و خودرو بر روی یک سطح صاف
- تنظیم بودن فشار باد تایرهای ماشین
- عدم وجود سرنشین اضافی درون کابین (به جز راننده)
- تمیز و شفاف بودن کاسه چراغ‌ها
نحوه تنظیم نور چراغ خودرو با دستگاه
برای تنظیم نور چراغ خودرو به کمک دستگاه تست نور باید مطایق روال زیر عمل کنید:
- ابتدا شرایط مناسب برای استفاده از دستگاه را مطابق موارد بخش قبل فراهم می‌آوریم.
- دستگاه را طوری مقابل ماشین قرار دهید که درجه تراز آن صاف و دقیقا وسط چراغ‌ها باشد. برای این کار از اهرم دستگاه کمک گرفته و با بالا و پایین کردن آن، عدسی اصلی را روبروی چراغ تنظیم می‌کنیم.
- با عقب و جلو کردن دستگاه در فاصه 30 تا 70 سانتی‌متری و تنظیم آینه یا لیزر داخلی آن، تلاش می‌کنیم تا نقطه تقارن را به دست آوریم.
- حال نور پایین ماشین را روشن کرده و در صفحه نمایش دستگاه، مختصات آن را بررسی می‌کنیم. در صورت وجود انحراف با استفاده از پیچ‌های تنظیم چراغ، نور را مطابق مختصات استاندارد دستگاه تنظیم می‌کنیم.
- برای تنظیم نور مه‌شکن و نور بالا نیز مطابق مرحله 4 به صورت جداگانه عمل می‌کنیم. با این تفاوت که این‌بار نور مه‌شکن یا نور بالا را بر اساس نیاز روشن می‌نماییم.
تفاوت چراغ خودرو موتوردار و بدون موتور چیست؟
حتما برایتان پیش آمده که هنگام تغییر جهت در طول مسیر، شاهد عدم وجود نور کافی چراغ‌ها باشید. این اتفاق به سبب عدم چرخش چراغ‌ها همزمان با چرخش فرمان است. در واقع هنگامی که شما مسیرتان را طرفین تغییر می‌دهید، چراغ ماشین همچنان روبه‌رو را روشن می‌کند. در نتیجه دید کافی برای ادامه حرکت از دست می‌رود. امروزه برای حل این مشکل، چراغ‌های موتوردار طراحی شده‌اند. این چراغ‌ها دارای سنسورهایی هستند که در راستای تغییر جهت فرمان، تغییر زاویه می‌دهند. در نتیجه نور لازم برای روشنایی مسیر در حین چرخش ماشین فراهم می‌آید. چراغ خودرو موتور دار (هوشمند) توانایی تغییر زاویه در بازه 18 درجه‌ای را دارد. از این رو روشنایی آن حدود 40درصد بیشتر از چراغ‌های معمولی است. در واقع این چراغ‌ها قادر به تنظیم نور ماشین در راستای نیاز راننده می‌باشند.
سخن پایانی
در این مطلب با اهمیت تنظیم نور چراغ خودرو آشنا شدیم. همچنین دانستیم که نور چراغ‌ها در اثر ضربه و تکان‌های ماشین دچار نامنظمی می‌شوند. بنابراین لازم است هر از گاهی برای تنظیم کردن نور چراغ‌ها اقدام نمود. این کار را می‌توان به صورت دستی و یا با استفاده از دستگاه تست نور انجام داد.
تجربه شما چیست؟ آیا تابحال به دلیل عدم تنظیم نور چراغ‌های ماشین دچار مشکل در طول شب شده‌اید؟