لرزش دنده ماشین مشکلی است که اغلب رانندگان با آن مواجه هستند. اما شناخت لرزش‌های طبیعی از لرزش‌های خطرناک، نکته‌ای است که هر کسی آن را نمی‌داند. در این مقاله از رادار، تمام عوامل بروز لرزش در دنده خودرو را بررسی نموده و راه‌کارهای رفع آن را بیان می‌کنیم.
دسته دنده و وظیفه آن در تعویض دنده خودرو
دسته دنده، اهرمی است که داخل کابین خودرو قرار گرفته و وظیفه تعویض دنده را به عهده دارد. این دسته در خودروهای قدیمی کنار فرمان و در خودروهای امروزی سمت راست راننده قرار دارد. اغلب ماشین‌های گیربکس دستی فارغ از دنده خلاص و دنده عقب، دارای 5 دنده (5 سرعت) هستند. اما در ماشین‌هایی با گیربکس اتوماتیک، دنده دارای 4 حالت حالت P، N، R و D می‌باشد.
اهرم دنده برای تعویض دنده خودرو در ارتباط مستقیم با گیربکس و جعبه دنده است. به این ترتیب هنگام تعویض دنده، دنده‌ها در جعبه دنده با یک‌دیگر درگیر شده و تغییر سرعت موردنظر انجام می‌شود. دسته دنده نیز همانند سایر قطعات ماشین، در طول زمان دچار فرسودگی و خرابی می‌شود. در نتیجه عملکرد آن با اختلال مواجه خواهد شد. یکی از شایع‌ترین مشکلات در خودروها، لرزش دنده ماشین است که اغلب نگرانی‌هایی برای رانندگان ایجاد می‌کند. بروز این مشکلات معمولا در پی خرابی برخی قطعات خودرو نظیر دسته دنده، ماهک، سیستم گیربکس و … رخ می‌دهد. با این حال گاهی اوقات لرزیدن دنده ماشین طبیعی بوده و هیچ پیامدی برای خودرو به همراه نخواهد داشت.
اهمیت لرزش دنده ماشین در گیربکس اتومات
تعویض دنده در خودروهایی با گیربکس اتومات، معمولا بسیار روان انجام می‌شود. احساس هرگونه ضربه، لرزش یا لغزش در زمان تعویض دنده اتوماتیک، نشان از وجود مشکل در ماشین است. بروز این علائم معمولا در ابتدا کم و حتی قابل چشم‌پوشی است، اما نباید از آن‌ها غافل شد. زیرا گذشت زمان، مشکل را بزرگ‌تر و شدیدتر می‌کند. بنابراین به محض مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، باید به تعمیرکار مراجعه نموده و درصدد رفع ایراد باشید.
عوامل لرزش دنده ماشین
تا اینجا با اهمیت دنده خودرو آشنا شدیم و دانستیم مشاهده لرزش‌های شدید در این اهرم، نشان از وجود مشکل در خودرو است. حال بهتر است به سراغ عوامل و دلایل پیدایش لرزش دنده ماشین برویم:
1- لرزش دنده ماشین در اثر خرابی دسته موتور
دسته موتور یکی از اجزای مهم در حفظ تعادل خودرو است و وظیفه حفظ وزن بدنه را بر عهده دارد. به همین منظور شکستن یا خرابی این دسته منجر به لزش دندده ماشین و لرزش کلی موتور می‌شود.
تعداد دسته‌های موتور به نوع محور محرک خودرو (محور محرک جلو یا عقب) بستگی دارد. شکستن یا خراب شدن هر یک از این دسته‌ها علائم مخصوص به خود را دارد. البته به طور کلی شکستن دسته موتور با صدای تلق‌تلق هنگام عبور از دست‌اندازها همراه خواهد بود. از دیگر نشانه‌های این مشکل می‌توان به لرزش موتور و لرزش دنده ماشین اشاره نمود. برای پیشگیری از بروز این مسائل بهتر است به صورت منظم، دسته موتورها را بررسی و ارزیابی کنید.
2- لرزش دنده ماشین در پی خرابی صفحه کلاچ و دیسک
در برخی مواقع لرزش دنده ماشین ناشی از خرابی صفحه کلاچ و دیسک می‌باشد. بررسی صفحه کلاچ و دیسک، به طور مرتب به شما کمک می‌کند تا هرچه سریع‌تر از مشکلاتشان مطلع شوید.
تعویض به موقع صفحه کلاچ و دیسک یکی از راه‌های پیشگیری از لرزش دنده خودرو است. زمان تعویض این قطعات به سبک رانندگی شما وابستگی زیادی دارد. البته راه‌کاری برای تشخیص زمان تعویض این قطعات وجود دارد. ابتدا باید خودرو را روی دنده یک قرار داده و سپس کلاچ را رها کنید. اگر در این زمان، موتور و اتاق ماشین شروع به لرزش کرد، زمان تعویض دیسک و صفحه کلاچ فرارسیده است.
3- معیوب شدن ماهک و میل ماهک
ماهک و میل ماهک دو قطعه مهم در گیربکس خودرو هستند که تعویض دنده را امکان‌پذیر می‌کنند. ماهک ظاهری هلالی شکل دارد و با حرکت خود، کشویی تعویض دنده را هم به حرکت در می‌آورد. در نتیجه تعویض دنده انجام می‌شود.
معیوب شدن ماهک و میل ماهک منجر به لق شدن دسته دنده شده و لرزش و جا نرفتن آن را در پی دارد. البته لرزش دنده ماشین در اثر خرابی ماهک کم بوده و این مشکل بیشتر با جا نرفتن دنده همراه است.
4- خرابی پلوس علت لرزش دنده ماشین
پلوس یکی از بخش‌های مرتبط با چرخ در خودرو است که نیروی موتور موتور را به چرخ‌ها منتقل می‌کند. شکستگی یا خراب شدن پلوس منجر به لرزش دنده ماشین در سرعت‌های پایین می‌شود. در واقع شکستن فنرهای داخل پلوس، لرزش دنده را در سرعت‌های خاصی به وجود می‌آورد. علاوه بر این شنیدن صدای تق‌تق از سوی چرخ‌ها، نشان‌دهنده خرابی پلوس است. به طوری که پلوس هر یک از چرخ‌ها که خراب شود، با چرخاندن فرمان به آن سمت، صدای تق‌تق آن بلند می‌شود.
مهم‌ترین دلایل خرابی پلوس عبارتند از: پارگی گردگیر پلوس، سفت نبودن پیچ‌های سرپلوس و عدم استفاده صحیح از دنده خودرو در زمان رانندگی.
5- کیفیت پایین واسکازین و لرزیدن دنده ماشین
واسکازین همان روغن گیربکس است که برای روان‌سازی، کاهش سر و صدا، کاهش دما و … گیربکس به کار می‌رود. اگر این روغن کیفیت مناسبی نداشته و یا به مقدار کافی استفاده نشود، قادر به انجام وظایف خود نخواهد بود. در نتیجه به مرور زمان لرزش دندنه ماشین را ایجاد می‌کند. برای پیشگیری از بروز این مشکل باید روغن واسکازین را در زمان مناسب تعویض نمود. نوع مورد استفاده از این روغن با توجه به مدل خودرو و شرایط آب و هوایی تعیین می‌شود.
6- لرزش دنده ماشین در اثر خرابی سیستم ترمز
گاهی اوقات لرزش دنده ماشین در زمان فشردن پدال ترمز احساس می‌شود. این اتفاق ناشی از خرابی سیستم ترمز، به خصوص دیسک آن است. دیسک ترمز در طول زمان، در اثر ترمزهای زیاد و تجربه حرارت بالا، تغییر شکل می‌دهد. گاهی نیز سطح آن دچار خوردگی شده و از حالت صاف و یکنواختی خارج می‌شود. این مسائل مانع از قرارگیری صحیح لنت ترمز به روی دیسک شده و در نتیجه لرزش خودرو را ایجاد می‌کنند.
7- وجود مشکل در اکسل خودرو
ماشین‌ها دارای قطعات متعددی هستند که به صورت پس و پیش و دورانی حرکت می‌کنند. حال اگر این قطعات به درستی در جای خود قرار نداشته باشند، لرزش و تکان در خودرو احساس می‌شود. اکسل ماشین یکی از این قطعات است که اگر با مشکل مواجه شود، لرزش دنده در سرعت بالا را ایجاد می‌کند. اکسل معمولا در اثر تصادفات شدید، کج شده و حرکت خودرو را با لرزش همراه می‌کند.
در برخی مواقع نیز لرزش دنده ماشین ناشی از خرابی میل گاردان است. این قطعه به عنوان انتقال‌دهنده نیرو به چرخ‌های عقب در خودروهای دیفرانسیل عقب شناخته می‌شود. خراب شدن توپی چرخ و نشت روغن از آن نیز دلیل دیگری برای لرزش ماشین است. به همین منظور بررسی و چکاپ آن ضروری به نظر می‌رسد.
8- تنظیم نبودن ارتفاع ماشین و لرزش دنده
گاهی اوقات دلیل لرزش دنده ماشین، تنظیم نبودن ارتفاع خودرو است. این مشکل را با مراجعه به مکانیکی به راحتی می‌توان برطرف نمود. البته برخی از رانندگان تمایل به کاهش ارتفاع ماشین دارند که ممکن است مشکلات متعددی برایشان به همراه آورد.
9- کیفیت پایین ساخت و مونتاژ خودرو
کیفیت پایین ساخت و مونتاژ خودرو از دیگر دلایلی است که منجر به لرزش دنده ماشین می‌شود. البته این مشکل بیشتر در خودروهای داخلی دیده می‌شود که در اثر گذر زمان دچار لرزش‌های شدید شده‌اند.
علت لرزش ماشین در نیم کلاچ دنده یک چیست؟
برخی رانندگان از لرزش دنده ماشین در حالت نیم کلاچ برای رفتن به دنده یک شکایت دارند. اگر این لررزش خفیف باشد، کاملا طبیعی است. اما در صورت شدید بودن لرزش دنده یک ماشین می‌توان دلایل زیر را تاثیرگذار دانست:
- تمام شدن صفحه کلاچ
- تمام شدن دیسک
- فرسودگی یا ساییدگی فلایویل
- مشکل در فنرهای سیستم کلاچ
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی دلایل لرزش دنده ماشین پرداختیم. حال شما عزیزان هنگام مواجه با این مشکل در شرایط مختلف می‌توانید به سرعت آن را برطرف کنید. اگر تجربه مشابهی در رابطه با لرزش دنده خودرو دارید، لطفا آن را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.