کوئل یکی از قطعات کاربردی در سیستم برق خودرو است که وظیفه مهمی در برق رسانی و جرقه زنی دارد. در واقع کویل خودرو برق لازم را برای ایجاد جرقه و احتراق سوخت و هوا فراهم می‌کند. برای آشنایی بیشتر با این قطعه و روش‌های عیب‌یابی آن پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله از رادار جی پی اس با ما همراه باشید.
کویل خودرو چیست؟
همان‌طور که گفتیم کویل خودرو (coil) یکی از اجزای سیستم برقی است. وظیفه آن تامین برق برای جرقه زدن و احتراق سوخت و هوا است. کوئل در واقع یک سیم پیچ تقویت کننده است که ولتاژ تولیدی باتری را تقویت می‌کند. زیرا باتری به تنهایی قادر به ایجاد برق کافی برای جرقه زدن نیست.
کوئل ماشین بر اساس القای جریان الکتریکی فعالیت می‌کند. به طوری که برق با ولتاژ پایین را دریافت نموده و آن به برق با ولتاژ بالا تبدیل می‌کند. به این ترتیب برق لازم برای ایجاد جرقه و انفجار سوخت و هوا در محفظه سیلندر فراهم می‌آید.
در گذشته خودروها دارای یک کوئل بودند و زمانی که مشکلی برای این کویل ایجاد می‌شد، دیگر قطعات موتور نیز از کار می‌افتادند. اما امروزه برای حل این مشکل بیش از یک کویل در ماشین به کار می‌رود. تا اگر یکی از آن‌ها خراب شد، خودرو همچنان قادر به ادامه کار خود باشد. تعداد این کوئل ها در نهایت می‌تواند به تعداد سیلندرها باشد. در واقع به ازای هر سیلندر یک کویل جداگانه وجود دارد.
وظیفه کوئل خودرو چیست؟
اغلب خودروهای احتراق داخلی برای جرقه زنی و ایجاد انفجاد درون سیلندر، به اختلاف پتانسیلی در حدود 7000 تا 25000 ولت نیاز دارند. این تفاوت در اختلاف پتاسیل مربوط به شرایط عادی و زمان‌هایی است که شمع‌ها کثیف یا ضعیف شده‌اند. مشکل اینجاست که باتری در خودروهای معمولی برقی در حدود 12 ولت تولید می‌کند. این برق گاها بر اثر طول عمر باتری و یا موارد موثر دیگر می‌تواند کمتر از 12 ولت هم باشد. بنابراین برای به دست آوردن اختلاف پتانسیل لازم جهت ایجاد جرقه، کوئل خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد. کوئل خودرو با دریافت جریان ضعیف برق از باتری، آن را تقویت نموده و ولتاژ مورد نیاز شمع‌ها را تولید می‌کند.
ساختار و اجزای کوئل ماشین چگونه است؟
کوئل ماشین برای انجام وظایف خود از اجزای مختلفی تشکیل شده که هر یک از آن‌ها بخشی از وظایف کویل را برعهده دارند. برای آشنایی با این اجزا و ساختار کوئل ادامه این مطلب را بخوانید:
- سیم پیچ اولیه که از جنس مس بوده و حدود 250 تا 350 حلقه سیم دارد. مقاومت این سیم پیچ در حدود 3 اهم می‌باشد.
- سیم پیچ ثانویه نیز از جنس مس است و سیم پیچ اولیه به دور آن می‌پیچد. این سیم پیچ دارای 15 تا 30 هزار حلقه می‌باشد.
- هسته مرکزی از نوعی آلیاژ مخصوص و مقاوم به حرارت (مانند پلاتین) ساخته شده است. در ساختار کوئل خودرو سیم‌پیچ‌های اولیه و ثانویه به دور هسته می‌پیچند.
- پایه جرقه زنی نیز یکی از اجزای کویل است. تعداد این پایه‌ها بسته به تعداد سیلندرهای موتور دارد.
- عایق سیم پیچ نیز برای ممانعت از آسیب به سیم پیچ ها در اثر حرارت به کار می‌رود.
- بدنه اصلی نیز به عنوان نگه‌دارنده دیگر اجزا بوده و معمولا از جنس آلومینیوم ساخته می‌شود. ضریب انتقال حرارت این بدنه معمولا بالا است.
کویل خودرو چطور عمل می‌کند؟
موتور خودرو برای روشن شدن چهار عمل اصلی را انجام می‌دهد. ابتدا هوا را مکش نموده و سپس آن را با سوخت مخلوط و متراکم می‌سازد. سپس شمع‌ها جرقه لازم را برای احتراق مخلوط هوا و سوخت ایجاد می‌کنند. در نهایت نیز مواد حاصل از احتراق، شبیه به دود از اگزوز خارج می‌شوند.
عملکرد کوئل در مرحله احتراق می‌باشد. در واقع پس از این‌که پیستون از پایین به سمت بالا حرکت نموده و مخلوط سوخت و هوا را متراکم نمود، کویل خودرو برق مورد نیاز برای ایجاد جرقه توسط شمع‌ها را فراهم می‌آورد. پس از انفجار، پیستون به سمت پایین حرکت نموده و با حرکت میل لنگ، قدرت لازم برای حرکت ماشین ایجاد می‌شود.
پیش‌تر هم گفتیم برق مورد نیاز برای جرقه زنی توسط کوئل تامین می‌شود. اما سوال اینجاست که کویل چطور این برق را تهیه می‌کند؟
زمانی که جریان برق از باتری وارد سیم پیچ اولیه کوئل می‌شود، یک جریان القای الکتریکی میان دو سیم پیچ ایجاد شده و ولتاژ برق تا چندین هزار برابر افزایش می‌یابد. در روند این افزایش ولتاژ، برق مستقیم باتری به برق متناوب تبدیل می‌شود. در نتیجه شمع قادر به ایجاد جرقه و احتراق در سیلندر خواهد شد.
انواع کوئل خودرو
کوئل خودرو به بر اساس نوع ساختار خود در دو دسته دارای وایر و بدون وایر تقسیم‌بندی می‌شود. اما پیش از معرفی مدل‌های مختلف کویل بهتر است با وایر و وظیفه آن آشنا شویم. وایر قطعه‌ای است که وظیفه انتقال برق از کوئل به شمع را بر عهده دارد. این قطعه در خودروهای امروزی کاملا حذف شده تا از هدر رفت انرژی جلوگیری شود. در نتیجه کوئل به صورت مستقیم روی شمع قرار می‌گیرد.
انواع مدل‌های کوئل عبارتند از:
1- کوئل خودرو دارای وایر
کوئل‌های دارای وایر معمولا در ماشین‌های قدیمی کاربرد دارد. این دسته خود دارای دو زیرمجموعه به نام کوئل معمولی و کوئل دوبل می‌باشد:
- کوئل خودرو معمولی ظاهری استوانه‌ای شکل داشته و در کنار خود یک دلکو دارد. این مدل وظیفه مرتب نمودن جرقه‌ها را بر عهده دارد. از کویل معمولی دارای وایر معمولا در ماشین‌های قدیمی کاربراتوری یا انژکتوری استفاده می‌شود که دارای سیستم دلکو هستند.
- کوئل خودرو دوبل اغلب در ماشین‌های انژکتوری به کار می‌رود. وظیفه این مدل ایجاد جرقه همزمان در سیلندرها را به عهده دارد. در واقع جرقه زنی با این کویل به صورت دو به دو در سیلندرهای یک، چهار و دو، سه صورت می‌گیرد.
2- کوئل خودرو بدون وایر
در خودروهای امروزی اغلب از کوئل بدون وایر استفاده می‌شود. این کویل ها نیز دارای دو زیرمجموعه به نام‌های کویل کتابی و کوئل قلمی می‌باشند:
– کوئل ماشین کتابی ساختاری مشابه به کویل های دوبل دارد، اما فاقد وایر است.
کویل ماشین قلمی جدیدترین سیستم کویل بوده و در خودروهای پیشرفته انژکتوری به کار می‌رود. این مدل ولتاژ بسیار بالایی ایجاد نموده و اغلب برای هر سیلندر از یک کویل استفاده می‌شود.
علائم و نشانه‌های خرابی کویل خودرو چیست؟
کویل خودرو معمولا از بدنه آلومینیومی ساخته می‌شود تا انتقال‌دهنده خوبی برای گرما و حرارت باشد. با این حال باز هم سوختن این قطعه در اثر فشار جریان برق و گرمای ناشی از آن دور از ذهن نیست. اما چطور می‌توان متوجه خرابی کوئل شد؟
علائم و نشانه‌های خرابی و سوختن کوئل ماشین عبارتند از:
1- خروج دود سیاه از اگزوز و استشمام بوی گازوئیل
گاهی از سوی اگزوز بویی شبیه به بوی گازوئیل به مشام می‌رسد. این بو معمولا در اثر خرابی اولیه کوئل بوده و زمانی رخ می‌دهد که سوخت استفاده نشده در سیلندر موتور باقی مانده و به لوله اگزوز برسد. این مشکل در اغلب مواقع با خروج دود سیاه از اگزوز همراه می‌شود. در صورت بی‌توجهی به این مسئله و عدم تعمیر آن، به زودی شاهد هزینه‌های سنگینی برای تعمیر خودرویتان خواهید بود.
2- افزایش مصرف سوخت
با هر بار جرقه زدن، مقداری سوخت به درون سیلندر مکش می‌شود. اگر کوئل خراب بوده و نتواند برق لازم برای احتراق را ایجاد نماید، این سوخت هدر خواهد رفت. از این رو اگر شاهد افزایش مصرف سوخت ماشینتان هستید، بهتر است در قدم اول از سلامت کویل خودرو اطمینان کسب نمایید.
3- ریپ زدن موتور و لرزش ماشین
گاهی خراب شدن کوئل خودرو همراه با لرزش و ریپ زدن ماشین در حالت درجا می‌باشد. این لرزش و کوبش موتور معمولا پس از گاز دادن و به حرکت درآمدن ماشین تا حد زیادی برطرف می‌شود. در چنین مواقعی هنگام استارت زدن صدایی شبیه به سرفه به گوش خواهد رسید. اگر با این علائم مواجه شدید، تا زمان اطمینان از سلامت کویل از روشن کردن ماشین پرهیز کنید. زیرا احتمال آتش گرفتن موتور هم وجود دارد.
4- حرکت نکردن ماشین
در برخی مواقع خرابی کویل ماشین موجب حرکت نکردن آن خواهد شد. در این شرایط معمولا جرقه‌های نامنظمی به شمع موتور وارد شده و کوئل قادر به تامین برق کافی نخواهد بود. در نتیجه احتراق به درستی در سیلندر رخ نداده و ماشین قادر به حرکت نخواهد بود.
5- افت توان موتور
خراب شدن کوئل خودرو می‌تواند باعث افت توان موتور نیز شود. این مسئله در گرو جرقه‌های نامنظم و احتراق ناقص در سیلندر ایجاد می‌شود. به طوری که احساس می‌کنید، موتور توان همیشگی را ندارد.
6- روشن شدن چراغ چک
معیوب شدن کویل ماشین می‌تواند دلیلی برای روشن شدن چراغ چک باشد. بنابراین اگر چراغ چک خودرویتان روشن شده و دستگاه دیاگ خطای P0351 را نشان می‌دهد، به معنای معیوب بودن کوئل است.
7- سخت استارت خوردن ماشین
قطعا استارت نخوردن ماشین و یا سخت استارت خوردن آن می‌تواند ناشی از مشکلات مختلفی باشد. اما یکی از این مشکلات به جرقه نزدن یا جرقه ناقص توسط شمع‌ها باز می‌گردد. اگر کویل نتواند برق لازم برای جرقه را ایجاد کند و یا همزمانی در ایجاد جرقه‌ها برای سیلندرهای مختلف رخ ندهد، با مشکل سخت استارت خوردن مواجه خواهیم بود.
دلایل خرابی کوئل ماشین چیست؟
از جمله دلایلی که موجب خرابی کوئل ماشین می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اتصال میان سر وایر به بدنه خودرو
- گرمای زیاد
- عملکرد ناصحیح باتری خودرو
- استفاده از کویل بی کیفیت
- کثیف بودن فیلتر هوا
- عدم تعویض به موقع روغن و لنت
- بی توجهی نسبت به ایرادات برق خودرو
- برق دزدی در خودرو
- طول عمر بالای کویل
نحوه عیب‌یابی کوئل خودرو
برای یافتن ایراد کوئل خودرو می‌توان مطابق یکی از روش‌های زیر عمل نمود:
1- استفاده از دستگاه دیاگ
در صورت سوختن کوئل های دوبل ، چراغ چک ماشین روشن شده و خطای کوئل را نشان می‌دهد. در این مواقع با استفاده از دستگاه دیاگ می‌توان کد خطا را شناسایی نمود. البته در این مواقع ابتدا باید از سالم بودن وایرها اطمینان کسب نمایید. برای این کار در کویل های دارای وایر، ابتدا وایر را به سر شمع گرفته و آن را جلو و عقب ببرید. اگر صدای جرقه شمع را شنیدید، به معنای سالم بودن وایر است. همچنین می‌توانید یک شمع سالم دیگر را به سر وایر زده و آن را بدنه خودرو بگیرید تا جرقه شمع را مشاهده نمایید. توجه داشته باشید که از اتصال مستقیم سر وایر به بدنه جدا پرهیز نمایید. این کار می‌تواند منجر به نیم‌سوز شدن کوئل و ایسیو شود.
2- استفاده از دستگاه مولتی مولتی متر (اهم متر)
برای تست سلامت کویل با استفاده از دستگاه مولتی متر، ابتدا باید آن را روی حالت اهم متر قرار دهید. سپس سیم‌های مشکی و قرمز را به سوکت‌های مربوطه روی دستگاه متصل نموده و دو سر دیگر آن را به پایه‌های مدار اولیه و ثانویه کویل وصل کنید. حال مقدار مقاومت اولیه و ثانویه را اندازه‌گیری نمایید. اگر این مقدار تفاوت زیادی با مقدار مقاومت استاندارد داشته باشد، به معنای معیوب بودن کویل است. در نتیجه باید آن را تعویض کنید.
سخن پایانی
کویل خودرو یکی از بخش‌های مهم سیستم برق ماشین است که غفلت از آن می‌توان آسیب جدی به دیگر اجزای برقی ماشین وارد کند. بنابراین باید با علائم خرابی کوئل و دلایل بروز مشکل در آن آشنا بوده تا بتوانید به خوبی مراقبش باشید. در این مقاله توضیحاتی من باب کوئل ماشین و راهکارهای عیب‌یابی آن ارائه نمودیم. اگر شما هم راهکاری می‌شناسید که به آن اشاره نشده، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.