راننده خوب بودن کار دشواری نیست اما در جامعه امر بسیار مهمی به شمار می‌رود. در واقع برای داشتن جامعه‌ای به دور از تصادفات خیابانی و جاده‌ای ضروری است نگاه تازه‌ای به رانندگی داشته باشیم. زندگی در دنیای امروز، استفاده از خودرو را به امری اجتناب‌ناپذیر تبدیل کرده است. موازی با رشد جمعیت و پیشرفت دانش و تکنولوژی روز به روز بر تعداد ماشین‌های سواری نیز افزوده شده است. بر این اساس می‌توان گفت که در حال حاضر رانندگی یکی از مهمترین مسائل اجتماعی محسوب می‌شود. مسألۀ مهمی که تنها به یک فرد یا یک خانواده ارتباط پیدا نمی‌کند. این موضوع می‌تواند ارتباط مستقیم و قابل توجهی با تعداد زیادی از افراد و خانواده‌های آن‌ها داشته باشد.
یک تصادف جزئی و مختصر خیابانی را در نظر بگیرید. حتی در چنین تصادفی دست کم دو خانواده درگیر ماجرا می‌شوند. حالا به یک تصادف بزرگ جاده‌ای فکر کنید. در چنین تصادفی چند خانواده و چند فرد درگیر ماجرا می‌شوند؟ بنابراین شایسته است گفته شود که رانندگی یک امر جمعی و اجتماعی به شمار می‌رود. به همین دلیل رادار قصد دارد در این مقاله از ویژگی‌های یک رانندۀ خوب بنویسد. به امید روزی که همۀ ما رانندگان خوبی باشیم و از تصادف بی‌خبر.
ویژگی‌های یک راننده خوب
حالا که از اهمیت رانندگی صحبت شد لازم است در مورد این موضوع که رانندگان خوب چه ویژگی‌هایی باید داشته باشند نیز گفته شود. شاید جالب باشد بدانید که مهمترین مسأله‌ای که هر یک از رانندگان باید به آن توجه کنند این است که اتفاقاً رانندگی یک امر کاملاً ذهنی است یعنی در حین رانندگی نه تنها جسم بلکه ذهن نیز باید به طور کامل در اختیار راندن خودرو یا هر وسیلۀ نقلیۀ دیگری که مورد استفاده قرار می‌گیرد باشد. پس بر این اساس اولین ویژگی یک راننده خوب این است که در زمان رانندگی فقط راننده باشد و ذهن خودش را با هیچ مسألۀ دیگری تقسیم نکند.
مهمان ناخوانده در حین رانندگی
متأسفانه اغلب ما انسان‌ها وقتی پشت فرمان می‌نشینیم درست مثل خیلی از اوقات دیگر هزار و یک مسألۀ مهم برای فکرکردن پیدا می‌کنیم. شاید هم این هزار و یک مسألۀ مهم خودشان به سراغ ما می‌آیند. به هر ترتیب نکتۀ مهم این است که ما در هنگام رانندگی یا انجام بسیاری از امور مهم دیگر در زندگی روزمره مهمانی ناخوانده داریم و این مهمان ناخوانده خیلی راحت می‌تواند فرمان ذهن ما را به دست بگیرد و به همان راحتی با جان ما و خیلی دیگر از آدم‌های اطراف‌مان بازی کند. البته حضور مهمان ناخوانده تنها عاملی که ذهن راننده را به خود مشغول می‌کند نیست. چون این مشغولیت‌های ذهنی در بیشتر موارد زمانی ایجاد می‌شود که فرد دیگری در کنار راننده ننشسته باشد و مکالمۀ جنجالی و جذابی برقرار نشده باشد، تلفن همراه زنگ نخورده باشد، و سیستم صوتی یا حتی گاه تصویری خودرو روشن نبوده باشد.
حالا در نظر بگیرید که هر کدام از این امور می‌توانند بخشی از ذهن راننده را از آنِ خود کنند. متأسفانه رانندگان در بیشتر موارد اظهار می‌کنند که می‌توانند کنترل خودرو را در کنار تمام این مسائل به عهده داشته باشند. اما راننده خوب که از سایر رانندگان متفاوت و متمایز می‌شود هرگز خودش را در چنین چالش بزرگی نمی‌اندازد. چون این رانندۀ منحصر به فرد ذهن انسان را درک می‌کند و می‌داند که به هر حال ذهن هم محدودیت‌های خاص خودش را دارد و نمی‌تواند به چند قسمت تقسیم شود و باز هم وظیفۀ خودش را به بهترین شکل ممکن انجام دهد. به این ترتیب رادار توصیه می‌کند در هنگام رانندگی تمام ذهن و هوش و حواس خودتان را فقط و فقط به امر مهم رانندگی اختصاص دهید و به هیچ عنوان اجازه ندهید مکالمات حضوری یا تلفنی یا جذابیت موسیقی یا هر عامل بیرونی دیگر و مخصوصاً حضور مهمان ناخوانده در فکر و اندیشه، بخشی از قدرت ذهن شما را به خود اختصاص دهند. شما برای نشان‌دادن بهترین عکس‌العمل در کوتاه‌ترین زمان ممکن به تمام ذهن خود احتیاج دارید. فراموش نکنید که رانندگی یکی از مهمترین اتفاقات روزمره است.
چطور راننده خوب باشیم!
همان طور که اشاره شد رانندگی یک امر دو جانبه است. یعنی در حین راندن خودرو لازم است که جسم و ذهن هر دو هم‌گام و همراه با هم باشند و هوشیارانه تمام جوانب را بسنجند. چون لازم است رانندگان رفتار افراد پیاده، سایر ماشین‌ها و وسایل نقلیه را زیر نظر بگیرند و متناسب با هر حرکت آن‌ها عکس‌العمل مناسبی از خود نشان دهند. اما این تمام ماجرا نیست. چند شرط دیگر هم وجود دارد که باید رعایت شود. بخشی از این شروط به خودرو مربوط هستند. برخی دیگر هم به مهارت‌های رانندگی ربط پیدا می‌کنند. البته از اهمیت اخلاق رانندگی و همچنین رعایت قوانینی هرچند ساده اما مهم و کاربردی نیز نباید غافل باشیم. در ادامۀ این مقاله به چند شرط مهم و ضروری برای راننده خوب شدن اشاره شده است. رادار از شما دعوت می‌کند تا انتهای مقاله همراهش باشید.
شرط اول: عادات غلط رانندگی را کنار بگذاریم!
بدون شک تا به حال بارها و بارها شنیده‌اید که باید مراقب افرادی که در کنار آن‌ها زندگی می‌کنیم باشیم. چون علاوه بر سلامت جسم، قلب و روح آن‌ها نیز مهم است و به مراقبت نیاز دارد. حالا رادار می‌خواهد بگوید که خودرو شخصی شما نیز به مراقبت احتیاج دارد. این مراقبت دقیقاً به نوع رفتار شما با خودرو ارتباط پیدا می‌کند. گاهی وقت‌ها به دلیل عدم آگاهی در مورد بعضی از امور مربوط به خودرو رانندگان رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که با عنوان عادات غلط رانندگی می‌توانیم از آن‌ها یاد کنیم. این عادات غلط شاید در ابتدا خیلی مهم به نظر نرسند اما با گذشت زمان باعث می‌شوند خودرو فرسوده شود و همین فرسودگی سبب می‌شود ماشینِ سواری یا هر وسیلۀ نقلیۀ دیگری که از آن استفاده می‌کنیم در موقع لزوم آن طور که باید سریع، درست و به موقع عمل نکند. این وقفه در عملکرد ماشین حتی اگر بسیار جزئی باشد می‌تواند آثار مهم، بزرگ و خطرآفرینی به همراه داشته باشد.
عادات غلط رانندگی خیلی ساده در حین راندن خودرو تکرار می‌شوند و البته با اندکی توجه و دقت یا شاید هم آگاهی در مورد غلط‌بودن آن‌ها کنار گذاشته می‌شوند. در بیشتر مواقع افراد بسیاری این عادات غلط را تکرار می‌کنند چون نمی‌دانند که انجام این رفتارهای ساده می‌تواند به خودروی شخصی آن‌ها آسیب وارد کند و به تدریج مشکلات دردسرآفرین و قابل توجهی را برای‌شان پیش بیاورد. شاید جالب باشد بدانید که این رفتارهای اشتباه، خیلی ساده درست همان زمانی که پشت چراغ قرمز ایستاده‌اید یا همان زمانی که می‌خواهید ماشین خود را پارک کنید تا برای انجام کارهای روزمره از آن پیاده شوید یا درست در همان لحظه که قصد دارید شروع به حرکت کنید رخ می‌دهند. این عادت‌های اشتباه عبارتند از:
- نگه‌داشتن دست روی اهرم دنده در زمانی که قصد تعویض دنده را ندارید
- استفاده‌نکردن از ترمز پارک
- حمل‌کردن وسایل یا بار سنگین و نامناسب با ماشین سواری
- راندن خودرو در صورتی که میزان سوخت کمی در باک بنزین وجود دارد
- توقف بلافاصله و با شدت یا شروع به حرکت سریع و بدون مقدمه
- افزایش دور موتور پیش از اینکه پیشرانۀ موتور به قدر کافی گرم شده باشد
- پایین نگه داشتن پدال کلاچ برای مدت طولانی؛ مخصوصاً پشت چراغ قرمزها
- تعویض دنده به صورت ناگهانی مخصوصاً برای تعویض دنده عقب و دنده جلو که لازم است حتماً خودرو کاملاً متوقف شود و بعد تعویض دنده صورت بگیرد.
- نگه‌داشتن ترمز برای مدت طولانی، مخصوصاً در سراشیبی‌ها، به جای استفاده از دنده سنگین
- توجه‌نکردن به علائم هشدار خودرو
شرط دوم: مطمئن باشیم که خودرو از لحاظ فنی کاملاً سالم است.
در قسمت قبل به این موضوع اشاره شد که توجه‌نکردن به علائم هشدار خودرو یک رفتار اشتباه یا یک عادت غلط به شمار می‌رود. اگر ماشین شخصی خود را به صورت یک فرد در نظر بگیرید آرام آرام صدای آن را خواهید شنید و حرف‌هایش را متوجه خواهید شد. چون ماشین‌ها هم درست مثل آدم‌ها اگر مشکلی داشته باشند آن را بیان خواهند کرد. بنابراین یک راننده خوب در وهلۀ اول راننده‌ای است که صدای ماشینش را بشنود و معنای هر صدا را به خوبی درک کند. در شرایط عادی و در زمانی که خودرو به طور کامل از لحاظ فنی سالم باشد صدای خاصی از ماشین شنیده نخواهد شد. اما به محض بروز مشکل در یکی از بخش‌های خودرو صداهایی متفاوت و شاید حتی در بعضی مواقع ناخوشایند خواهید شنید. البته توجه به صدای خودرو در حالت سلامت کامل هم ضروری به نظر می‌رسد.
شرایطی را در نظر بگیرید که یک راننده، برای مدتی تقریباً طولانی در هوای گرم تابستان، مسیری طولانی را به رانندگی پرداخته است. حالا به مقصد رسیده و می‌خواهد ماشین را خاموش کند و از آن پیاده شود. در خیلی از ماشین‌ها، مخصوصاً در خودروهایی از قبیل پراید یا سمند و غیره در این لحظه صدای فن که دارد با دور بسیار بالا می‌چرخد به وضوح شنیده می‌شود. به یاد داشته باشید که یک راننده خوب هرگز تا زمانی که این چرخش به حالت اعتدال نرسیده باشد و صدای فن ماشین فروکش نکرده باشد ماشین را خاموش نمی‌کند. بلکه صبر می‌کند، به فن خودرو زمان می‌دهد تا موتور را اندکی خنک کند، سپس بعد از اینکه فن خاموش شد ماشین را خاموش می‌کند و از آن پیاده می‌شود. این توجه ساده می‌تواند تأثیر بسیار مهمی در عملکرد هرچه بهتر خودرو داشته باشد. به این ترتیب می‌توان گفت برای مطمئن‌شدن از سالم‌بودن خودرو لازم است همیشه هوشیارانه صداهای مختلفی که در شرایط متفاوت از آن شنیده شود را مورد توجه قرار دهید و نسبت به آن‌ها حساس باشید.
پ.ن: هر زمان صدای خاصی از ماشین شنیدید و احتمال دادید که خودرو کاملاً از لحاظ فنی سالم نیست حتماً در اولین فرصت پیش از اینکه به سمت مقصد مورد نظر حرکت کنید ماشین را به مکانیک مربوطه یا تعمیرگاه برسانید و به هیچ عنوان با خودرویی که احتمال می‌دهید ایراد فنی داشته باشد رانندگی نکنید. چون عملکرد درست خودرو به طور مستقیم به سلامت فنی آن وابسته است.
شرط سوم: چند قانون ساده اما مهم را در رانندگی رعایت کنیم.
رانندگی یک رفتار اجتماعی است. همین جملۀ کوتاه و ساده بار بسیار سنگینی را روی دوش راننده خوب قرار می‌دهد. چون مسئولیت یک رفتار اجتماعی هزاران هزار برابر بیشتر از یک رفتار فردی محسوب خواهد شد. به عبارت دیگر در راندن خودرو در طول یک خیابان یا جاده تنها رعایت نکات فردی کفایت نخواهد کرد. بلکه باید به نکات محیطی و جمعی نیز توجه کرد. شاید مسألۀ مهمی که سبب می‌شود ماشین‌راندن به عنوان یک مهارت شناخته شود، رعایت نکات جمعی در حین رانندگی یا حتی هنگام پارک خودرو باشد.
چون در تمام این موارد لازم است راننده این نکته را در نظر بگیرد که خیابان یا جاده یا حتی کوچه‌های باریک نزدیک خانه تنها به او تعلق ندارند بلکه شاه‌راهی هستند که برای عبور و مرور تمام ماشین‌ها ساخته شده‌اند. اگر به این نکتۀ مهم توجه کنید آنگاه به وضوح درخواهید یافت که سرعت خیلی زیاد یا سرعت خیلی کم، یا پارک‌کردن با فاصلۀ طولی زیاد از کنار خیابان، یا با فاصلۀ خیلی کم از کنار جدول چقدر می‌تواند مهم تلقی شود و چقدر می‌تواند بر حرکت سایر افراد یا سایر وسایل نقلیه تأثیر بگذارد.
بر همین اساس لازم است که در رانندگی بتوانید هماهنگ با سایر خودروها حرکت کنید. اگر خودروهای دیگر با سرعت کم حرکت می‌کنند شما هم سرعت خودتان را پایین بیاورید. اگر در طول بزرگراه در حال راندن هستید و تمام ماشین‌ها دارند با سرعت زیاد حرکت می‌کنند شما هم سرعت مطمئنه را رعایت کنید. وقتی در مسیر شاه‌راهی مهم در حال حرکت هستید و می‌دانید که تمام وسایل نقلیه با سرعت در حال عبور از آن محدوده هستند کنار بزرگراه توقف نکنید. با جریان سایر ماشین‌ها هماهنگ باشید یا به عبارتی دیگر هم‌رنگ جماعت ماشین‌ها باشید. به همین دلیل شاید بتوان گفت که راننده خوب بودن یک فرمول قطعی ندارد، بلکه موقعیت‌سنجی و تصمیم‌گیری به موقع و سریع و نشان‌دادن عکس‌العمل مناسب مهمترین شرایط آن به شمار خواهند رفت.
شرط چهارم: اخلاق رانندگی را هرگز از یاد نبریم!
در قسمت پیش گفته شد که رانندگی یک رفتار اجتماعی است بنابراین پُر واضح است که این رفتار اجتماعی اخلاق مخصوص به خود را دارد که نیاز است حتماً رعایت شود. در واقع راننده خوب باید این رفتار اجتماعی را به بهترین شکل ممکن بروز دهد. برای دست یافتن به این امر مهم لازم است نکاتی رعایت شوند. به عنوان نمونه می‌توان گفت بوق‌زدن در خیابان، یا زیادکردن صدای پخش سیستم صوتی، یا اصرار بر تند راندن و سبقت‌های نابه‌جا، از مواردی هستند که مسألۀ مهم اخلاق رانندگی را نقض می‌کنند. به عبارتی دیگر باید گفته شود که چه در هنگام رانندگی و چه در زمان پارک خودرو، بایدها و نبایدهایی وجود دارند که رعایت آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد. به این معنا که اگر نادیده گرفته شوند برای سایر اشخاص پیاده یا رانندگان مزاحمت ایجاد می‌کنند. البته بایدها و نبایدهایی هم برای اشخاص پیاده وجود دارد. در واقع لازم است تمام افراد این اخلاق اجتماعی را در حین رفت و آمد خود رعایت کنند تا نظم اجتماعی شکل بگیرد و در خیابان‌ها شاهد نظم عمومی باشیم.
شرط پنجم: ایمن برانیم!
برای ایمن راندن خودرو چند شرط ضروری به نظر می‌رسد. اولین نکته این است که ترمزها از قدرت کافی برای نگه‌داشتن خودرو برخوردار باشند و این امر مهم تحقق نخواهد پذیرفت مگر اینکه ترمزها به صورت مداوم چک شوند و کاملاً سالم باشند. به این ترتیب ضروری است که سرویس‌های دوره‌ای به طور مرتب انجام شوند. رانندگان حرفه‌ای که به طور کامل از مسائل فنی خودرو با خبر هستند و همیشه گوش به صدای خودرو دارند می‌توانند خیلی راحت انواع و اقسام حالات و خواست‌های خودروی شخصی خود را تشخیص دهند. حتی اگر دقت کرده باشید حتماً دیده‌اید که رانندگان حرفه‌ای که اصولاً به ماشین عشق می‌ورزند در بیشتر مواقع پیش از روشن‌کردن ماشین و حرکت حتماً زمانی را صرف بازدید از موتور و سایر بخش‌های ماشین می‌کنند. در واقع این دست از رانندگان پیش از اینکه درهای ماشین را باز کنند و پشت فرمان بنشینند کاپوت ماشین را بالا می‌زنند و جزئیات حال و هوای ماشین را از نظر می‌گذرانند.
البته بدون شک بازدید از جزئیات موتور ماشین سواری یک رفتار حرفه‌ای از یک رانندۀ کاملاً حرفه‌ای خواهد بود. همچنین سرکشی از سیستم تخصصی ماشین آن هم هر بار پیش از نشستن پشت فرمان و شروع به حرکت زمان زیادی را صرف می‌کند. اما سایر افراد که لازم است مراقب ماشین خود باشند و نمی‌توانند چنین زمانی را برای بازدید از خودروی ضخصی خود صرف کنند یا تبحر خاصی در تشخیص موقعیت و شرایط خودرو ندارند چطور از سلامت فنی ماشین خود مطمئن شوند!
به این دسته از افراد توصیه می‌شود که با خرید جی پی اس خودرو خیال خودشان را از هر بابت راحت کنند. چون در نرم‌افزار ردیاب رادار علاوه بر تمام امکانات ردیابی خودرو، بخشی به سرویس‌های دوره‌ای اختصاص پیدا کرده است. به این صورت که هر زمان نیاز باشد هر کدام از بخش‌های مختلف خودرو مورد بازبینی، تعویض یا تعمیر قرار بگیرند هشدار همان قسمت راننده را از آن نقص آگاه می‌کند. به این ترتیب دیگر راننده خوب بودن کار دشواری نخواهد بود و فقط به اندکی توجه نیاز خواهد داشت.
شرط ششم: راننده‌ای ماهر و کاردان باشیم!
افراد بسیار زیادی برای آموزش رانندگی به یک آموزشگاه معتبر مراجعه می‌کنند، ابتدا دوره‌های تئوری را می‌گذرانند و سپس وارد مرحلۀ آموزش‌های درون شهری می‌شوند. بعد از آن با توجه به اینکه آیا می‌توانند ماشین را آن‌طور که بایسته و شایسته است کنترل کنند یا نه وارد مرحلۀ امتحان رانندگی می‌شوند و پس از قبولی در آزمون‌های تئوری و رانندگی در خیابان موفق به دریافت گواهینامه می‌شوند. اما آیا گذر از این مراحل می‌تواند از تمام افرادی که به آموزشگاه رانندگی مراجعه و ثبت نام می‌کنند یک راننده خوب بسازد؟
بدون شک چنین اتفاقی رخ نخواهد داد مگر اینکه تمرین بسیار زیاد انجام شود. در واقع بلدبودن قوانین یا دانستن اینکه چطور باید ماشین را کنترل کرد یک بحث است و مهارت در رانندگی و نشان‌دادن بهترین عکس‌العمل در کوتاه‌ترین زمان ممکن هم بحثی دیگر. اما در پاسخ به این پرسش که مهارت در رانندگی چطور به وجود می‌آید؟ لازم است گفته شود که تمرین و ممارست تنها راه دستیابی به این مهارت پیچیده اما ارزنده خواهد بود. حالا شاید بپرسید چطور و کجا می‌توانیم به تمرین رانندگی بپردازیم؟
اولین نکته اینکه برای تمرین رانندگی مخصوصاً در ابتدای امر هرگز تنها نباشید، همراه با فردی که در رانندگی تبحر دارد و به پیچ و خم خیابان‌ها و چگونگی رفتار در شرایط مختلف آشنا است به تمرین رانندگی بپردازید. دیگر اینکه در تمرینات رانندگی خود، ابتدا محل‌های خلوت را انتخاب کنید. به خودتان اجازه دهید که در مرحلۀ اول با امکانات ماشین، توانایی کنترل آن، موقعیت و ابعاد ماشین، و سایر ویژگی‌های آن آشنا شوید.
لازم است در این تمرینات یاد بگیرید که چطور در هر لحظه که احساس نیاز کردید بتوانید ماشین را متوقف کنید، یا چطور دور بزنید، یا چطور دنده عقب بروید. در تمرینات سعی کنید ممارست و پشتکار داشته باشید. مثلاً این قانون را رعایت کنید که حتماً هر روز در یک ساعت مشخص به تمرین رانندگی بپردازید. سعی کنید در هر بازۀ تمرینی، یک رفتار تازۀ رانندگی را یاد بگیرید و رفتارهایی که روزهای گذشته آموخته‌اید را دوباره تکرار کنید. اگر بتوانید پیش از ورود به خیابان‌های شلوغ، مهارت لازم برای کنترل ماشین را به دست بیاورید در مرحلۀ بعد که زمان ورود به خیابان‌های فرعی و اصلی سر می‌رسد با آسایش و امنیت بیشتری همراه خواهید بود.
سخن آخر
رادار آرزو دارد روزی فرا برسد که تمام رانندگان درون شهری و برون شهری به راننده خوب تبدیل شوند. البته در حال حاضر نیز رانندگان حرفه‌ای و درجۀ یک بسیاری وجود دارند و هر روزه چه در خیابان‌های شهری و چه در جاده‌های بین شهری شاهد راندن دقیق، درست و محتاطانۀ آن‌ها هستیم. اما باز هم می‌توانیم بهتر از این باشیم. ما می‌توانیم شهرهایی داشته باشیم با خیابان‌هایی که مملوء از ماشین‌های سواری و سایر وسایل نقلیه باشند، اما در تمام طول آن‌ها، نظم حکم‌فرما باشد. شک نداشته باشید که در چنین شرایطی، رانندگی و راندن وسایل نقلیه نه تنها لذت‌بخش خواهد بود بلکه به عنوان برطرف‌کنندۀ نیازهای شهری و اجتماعی، مفیدترین و سازنده‌ترین حرکت شهری نیز محسوب خواهد شد. لطفاً برای ما کامنت بگذارید و نظر خودتان را در مورد راننده خوب بودن بنویسید. منتظر نظرات ارزشمند شما خواهیم بود.
سوالات متداول💡