اولین ماشین اختراع‌شده در کل جهان، درست مثل سایر چیزهایی که برای اولین بار قدم به عرصۀ گیتی گذاشتند می‌تواند بحث‌برانگیز و قابل توجه باشد. البته با این تفاوت ظریف که برای صحبت از اولین خودرو نمی‌توانیم دقیقاً دست روی یک نقطۀ مشخص از تاریخ بگذاریم و با اطمینان در مورد آن بگوییم که در این تاریخ این فرد بالاخره اولین اتومبیل را اختراع کرد. شاید به این علت که اختراع ماشین آرام آرام و مرحله به مرحله صورت گرفت. شاید هم به این دلیل که از همان ابتدا ماشین‌ها به صورت متفاوت و در چند شاخۀ تقریباً مجزا از هم ساخته شدند. به این ترتیب می‌توان گفت که نه تنها یک فرد و نه فقط یک اتفاق بلکه سلسه جریان‌های مختلفی که در جغرافیای متفاوت رخ دادند در کنار هم قرار گرفتند و باعث شدند ماشین اختراع شود. با رادار همراه باشید تا در مورد تاریخچۀ ماشین بیشتر بخوانید.
تاریخچه اولین ماشین جهان
اگر سررشتۀ جستجو برای پیداکردن اولین ماشین را به دست بگیریم و آن را در طول تاریخ زندگی بشر بر روی کرۀ خاکی دنبال کنیم، بدون شک به اولین آثار هنری خواهیم رسید. البته لازم به ذکر است که اختراع ماشین و حتی ارتقاء آن دست کمی از تبلور هنر و خلق یک اثر هنری نخواهد داشت. شاید جالب باشد بدانید که اولین ردپای ماشین‌ها در یکی از اولین آثار هنری مشهور یعنی ایلیاد هومر یافت می‌شود. در این اثر شگرف خواهید خواند که برای اولین بار هفاستئوس، خدای آتش و فلزکاری، سه چرخهای بزرگ و دورن‌خالی می‌سازد که برای حرکت به نیروی انسانی یا سایر جانوران باربر از قبیل اسب و استر نیازی ندارد یا به تعبیری دیگر خودرو یعنی خود رونده است.
طراحی اولین وسایل نقلیه به دست لئوناردو داوینچی
پس از آن باز هم می‌توانیم در میان سایر آثار هنری شواهدی از میل انسان برای دستیابی به نیرویی فراتر از حیوانات باربر یا نیروی انسانی پیدا کنیم. اگر به آثار لئوناردو داوینچی دقت کرده باشید خواهید دید که او علاوه بر خلق لبخند متمایز و منحصر به فرد مونالیزا تمام تلاش خود را به کار گرفته بوده است که وسیله‌ای را طراحی کند که قدرت حرکت مستقل و غیروابسته داشته باشد. اینکه آیا لئوناردو داوینچی موفق به ارائۀ طرحی درست و دقیق در این زمینه شد یا نه خیلی اهمیت ندارد چون آنچه بسیار مهم و قابل توجه به نظر می‌رسد ایدۀ ناب اوست که باعث شد در طی قرن‌ها ذهن بشر را درگیر کند تا در نهایت چنین رخداد بزرگی در تاریخ بشر شکل بگیرد.
اولین گام‌ها برای اختراع اولین وسایل نقلیه
برای پیداکردن زمان اختراع اولین ماشین بهتر است ابتدا به سراغ زمانی برویم که برای اولین بار نخستین انرژی مورد توجه قرار گرفت و ایجاد شد. شاید بتوان گفت اوایل قرن هجدهم میلادی زمانی است که اولین تلاش‌ها برای دستیابی به انرژی تازه‌ای، مستقل از نیری حرکتی موجودات زنده، صورت گرفت. چون تا پیش از آن حیوانات باربر یا حتی انسان‌ها تنها عامل حرکت‌دهندۀ اجسام به شمار می‌آمدند. در این دوره کالسکه‌ها وسیلۀ نقلیۀ شهری محسوب می‌شدند. البته در ابتدا انرژی مستقل از موجودات زنده یا حیوانات باربر کارآیی شایان توجهی نداشت و مفید نبود. اما همین تلاش‌های کوچک که شاید حتی بتوان گفت همراه با شکست بودند باعث شد هر روز در دنیای صنعتی مدرن اتفاقات تازه‌ای رخ دهند. رخدادهایی که حتی در عصر امروز نیز به پایان خود نرسیده‌اند؛ گرچه که به نظر می‌رسد رشد بسیار خوبی داشته‌اند. در ادامه در مورد اولین انرژی‌ها بیشتر نوشته شده است.
اولین ماشین بخار
برای اولین بار در سال 1976 مردی از کشور فرانسه که Nicholas-Joseph Cugnot نام داشت موفق شد یک تراکتور متفاوت بسازد. این تراکتور برخلاف معمول آن دوران با نیروی بخار کار می‌کرد. البته این مرد فرانسوی خود به خوبی دریافته بود که تلاشش قابل ستایش نیست. چون از همان ابتدا دیده بود که تراکتور بخاری او خیلی آرام حرکت می‌کند، طوری که یک فرد پیاده که به آرامی قدم می‌زد می‌توانست همراه تراکتور پیش برود و حتی از آن جلو هم بزند. مشاهدۀ این مسأله باعث شد مرد فرانسوی از قید تراکتور بخاری خود بگذرد، آن را کنار بگذارد و با همان شیوۀ پیشین به کارش ادامه دهد؛ فارغ از اینکه ایدۀ ناکارآمد او در قرن بعدی بیشتر پرورانده شد و نتایج بهتری از خود به جا گذاشت. البته لازم است اضافه کنم که این ماجرا هم نتوانست به اختراع اولین ماشین منجر شود اما قدم محکمی به شمار می‌رفت.
ماشین بخار در قرن نوزدهم
در حدود 25 سال بعد از اولین تلاش‌ها برای به حرکت درآوردن یک وسیله با استفاده از انرژی بخار، یعنی زمانی که قرن نوزدهم فرارسید، به تدریج این تلاش‌ها به ثمر نشستند. شاید بتوان گفت چندین و چند وسیله با ظواهری مختلف و کارآیی‌هایی متفاوت ساخته شدند تا اینکه در نهایت وسیله‌ای اختراع شد که علاوه بر قدرت حرکت، ترمز دستی داشت و به دنده‌هایی مجهز بود که می‌توانستند سرعت آن وسیلۀ نقلیه را تا حدودی کنترل کنند. ضمن اینکه این وسیلۀ تازه ساخته شده به ابزاری مجهز بود که به فرد امکان هدایت وسیلۀ نقلیه را می‌داد. شاید جالب باشد بدانید که این وسایل نقلیه بسیار مورد توجه مردم زمان خود قرار گرفتند و حتی به تعداد قابل توجهی نیز ساخته شدند. به این ترتیب شاید بتوان گفت که اولین ماشین به این شیوه ساخته شد، مورد استفادۀ مردم و البته در معارضۀ با قوانین زمان خودش قرار گرفت.
یک قرن تلاش
تلاش برای ساخت ماشین بخار باز هم ادامه یافت تا در سال 1873 میلادی مردی فرانسوی با نام Amedee Bollee توانست وسیله‌ای بسازد که قدرت حمل و انتقال مردم را از مکانی به مکانی دیگر داشته باشد و در ضمن از سرعت قابل قبولی هم برخوردار باشد. به این ترتیب اولین ماشین بخار ساخته شد و برای اولین بار وسیلۀ نقلیۀ عمومی به مردم معرفی شد. تقریباً در همان زمان در نقطه‌ای دیگر از کرۀ زمین، در ایالات متحده، مردی دیگر در حال تلاش برای ساخت خودرویی بخاری بود. این مرد که دکتر کارهارت نام داشت موفق شد اولین وسیلۀ نقلیۀ مناسب برای حرکت در جاده‌ها را اختراع کند. این اختراع تازه برای آن زمان که تنها کالسکه‌ها با کمک حیواناتی نظیر اسب و استر در جاده‌ها در رفت و آمد بودند اتفاق جالب توجهی به شمار می‌رفت. شاید اولین تورهای مسافرتی نیز مقارن با همین دوره ایجاد شده باشند.
اولین ماشینی که ساخته شد!
اولین خودرو واقعی که توانست انسان و بار را جابجا کند در سال 1767 ساخته شد. نیکل ژوزف کان فرانسوی سازنده این ماشین بود و آن را با استفاده از نیروی بخار طراحی نمود. این خودرو قادر به حمل 4 تن بار و 2 خدمه با سرعت 7/8 کیلومتر بر سرعت بود. اولین تصادف خودرویی نیز مربوط به ماشین نیکل ژوزف کان می‌شود که در سال 1771 رخ داد.
اولین ماشین الکتریکی
شاید جالب باشد بدانید که برای اولین بار در سال 1828 یک فرد مجارستانی به نام Anyos Jediik طرح تازه‌ای ارائه کرد که نویدبخش گام دیگری در جهت تولید خودرو بود. البته این طرح نیز تنها به صورت یک طرح باقی ماند و از ماشین کوچکی صحبت به میان آورد که می‌توانست با نیروی الکتریکی حرکت کند. این طرح به مدت 60 سال ذهن‌ها را به خود مشغول کرد تا اینکه در نهایت، در سال 1888 فردی به نام آندریاس فلوکن موفق شد اولین ماشین الکتریکی را به جهان معرفی کند. تا مدت‌ها این ماشین الکتریکی مورد توجه مردم قرار گرفت. تا اینکه باز هم دنیای وسیع ماشین‌ها به واسطۀ خلاقیت آدم‌هایی ساکن در نقاطی دیگر از کرۀ زمین دست‌خوش تغییری دیگر شد. تعداد بسیار زیاد و همینطور قیمت مناسب این نوع تازه باعث شد ماشین الکتریکی به کمایی طولانی فرو رود.کمایی که پس از چند قرن به پایان رسید.
اختراع اولین ماشین با احتراق داخلی
اما اتفاق مهم در جهت رسیدن به اولین ماشین زمانی رخ داد که دو مخترع آلمانی تبار به طور موازی اما کاملاً مستقل از هم تصمیم گرفتند ابتکار تازه‌ای ارائه دهند. این دو مخترع از نیروی منحصر به فردی برای حرکت خودرو استفاده کردند. همین نیروی تازه توانست گوی سبقت را از سایر انرژی‌های دیگر برباید و به عنوان یکّه‌تاز عرصۀ صنعت ماشین‌سازی در سراسر جهان ریشه بدواند. در واقع همین اختراع مبتکرانه توانست نوع الکتریکی ماشین‌ها را برای چند قرن به اغماء بکشاند. در این اختراع و نوآوری نیز کارل بنز برای اولین بار در سال 1885 اولین خودرو را ساخت و در سال 1886 حق اختریاع این خودرو را به نام خودش ثبت کرد. بی‌خبر از اینکه درست در همان زمان یعنی در سال 1885 فردی دیگر به نام Gottlieb Daimler توانسته بود اولین موتور بنزینی را اختراع کند و به این ترتیب از کارل بنز پیشی بگیرد.
موتورهای احتراق داخلی چطور کار می‌کنند؟
موتورهای احتراق داخلی با استفاده از انرژی آزادشده حاصل از انفجار سوخت در داخل مخزن استفاده می‌کنند؛ به این صورت که یک پیستون به درون سیلندر فشار ایجاد می‌کند. در واقع پیستون با فشارآوردن بر سیلندر باعث می‌شود شفت به چرخهای ماشین اتصال پیدا کند و چرخ‌ها را به حرکت درآورد. البته در نخستین تلاش‌ها کمبود سوخت این روند را با مشکل مواجه می‌کرد. به صورتی که مجبور می‌شدند از ترکیب چند نوع گاز استفاده کنند تا این انفجار صورت بگیرد و ماشین به راه بیفتد. اما به هر حال اولین ماشین مجهز به سیستم احتراق داخلی حاصل تلاش و شجاعت کارل بنز و گوتلیب دایملر بود. مخصوصاً اینکه همسر کارل بنز برای اولین بار به وسیلۀ خودروی اختراعی تازه راهی سفر شد و ثابت کرد که با این اختراع می‌شود مسافت قابل توجهی را طی کرد و سالم و به موقع به مقصد رسید؛ و این آغاز خودروها بود.
اولین خودرو جهان چه زمانی اختراع شد؟
خودروهای امروزی وابسته به موتورهایی بنزینی هستند که با نیروی حاصل از احتراق حرکت می‌کنند. خودروهایی که شبیه به ماشین اختراعی کارل بنز هستند. در واقع در دنیای خودروها نیز گرایش عمومی مردم اجتماع و امکان استفادۀ عموم مردم از آن اختراع است که وسیلۀ اختراع‌شده را تأیید یا رد می‌کند. کارل بنز با خودرویی که ساخت توانست به نیاز عموم مردم جامعه پاسخ بگوید. مردم نقاط مختلف کرۀ زمین با این اختراع به دنیای خودروها قدم گذاشتند، از راه‌های قدیمی حمل و نقل دست کشیدند و حاضر شدند مبلغ قابل توجهی از دارایی خود را برای داشتن این اختراع تازه بپردازند. به این ترتیب اولین ماشین به منصۀ ظهور رسید و به دنیای آدم‌ها قدم گذاشت.
اولین ماشین در کدام کشور اختراع شد؟
اولین ماشینی که از نظر ظاهری مشابه به خودروهای امروزی بود، در کشور آلمان و توسط شرکت خودروسازی بنز اختراع شد. این ماشین که از آن با نام Patent Motorwagen یاد می‌شود، در سال 1885 طراحی شده و یک سال پس از آن به صورت رسمی ثبت اختراع شد. اولین خودرو ساخت بنز در واقع دارای 3 چرخ بود و از سیستم تک سیلندر استفاده می‌کرد. قدرت آن هم تنها 0.75 اسب بخار بود.
در سال 1893 بنز موفق به ساخت یک ماشین 4 چرخ شد و نام آن را ویکتوریا نامید. این ماشین 3 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد و موتور آن گنجایشی معادل 1745 سی سی داشت.
اولین مخترع ماشین چه کسی است؟
اگر بخواهیم واقع‌بین باشیم، افراد متفاوتی در طول قرن نوزدهم میلادی و در کشورهای مختلفی برای ساخت ماشین تلاش کردند. از این رو هر یک از آن‌ها را می‌توان اولین مخترع ماشین به شمار آورد. اما اگر بخواهیم اولین وسیله متحرک را به عنوان خودرو در نظر بگیریم، فردیناند فربیست و نیکلاس جوزف اولین کسانی بودند که در این زمینه تلاش کردند. با تمام این‌ها اولین مخترع ماشین‌های امروزی را می‌توان کارل بنز دانست.
اولین ماشین ساخته شده در ایران
اولین ماشینی که در کارخانجات صنعتی ایران ساخته شد، همان پیکان معروفی است که همه ما می‌شناسیمش. این خودرو در سال 1346 و کارخانه صنعتی ایران ناسیونال، تحت لیسانس کارخانه تالبوت فرانسه روانه بازار شد. پس از آن نیز ماشین‌های اتوبوس، مینی بوس و وانت در این کارخانه ساخته شدند.
در همان سال 1346، ماشین‌های شاهین و آریا نیز توسط کارخانه پارس خودرو تولید شدند. این کارخانه در سال 1351 به شرکت جنرال موتورز ایران تبدیل شده و ساخت خودروهای شاهین و آریا را متوقف کرد. سپس در حوزه تولید سواری‌های شورولت ۲۵۰۰ و ۲۸۰۰ سی سی و سه نوع ماشین سواری دیگر به نام‌های بیوک، شورولت نوا و کادیلاک تحت لیسانس جنرال موتورز آمریکا فعالیتش را ادامه داد.
سال 1347 نیز ژیان در کارخانه سایپا تولید و به بازار ایران معرفی گردید. البته ساخت ژیان تنها تا سال 1359 ادامه داشت. پس از آن کارخانه ساخت رنو 5 را جایگزین ژیان نمود.
سخن آخر
اولین ماشین در نتیجۀ خیال‌پردازی‌ها، بلندپروازی‌ها، و شاید حتی بتوان گفت آرزوپرورانی‌ها اختراع شد. در واقع افراد بسیاری در طی دست کم دو قرن یا شاید حتی خیلی بیشتر به شکل ویژه‌ای به دنیا نگاه کردند و همین نگاه متفاوت آرام آرام سبب شد که شکل دنیا تغییر کند. تغییری که پایدار باقی ماند و هر روز باعث ایجاد تغییرات تازه‌ای در سبک زندگی مردم شد. به عبارتی دیگر می‌توان گفت اگر هنرمندانی از قبیل هومر یا لئوناردو داوینچی با بهره‌گیری از هنر و تخیل اولین طرح‌ها را از وسایلی با قدرت حمل ارائه نمی‌دادند هرگز دانشمندانی از جمله کارل بنز یا هنری فورد موفق به اختراع وسایلی چرخ‌دار نمی‌شدند. شما چطور فکر می‌کنید؟ هنر بر علم مقدم است یا علم بر هنر؟ این تغییرات پایدار و جاری مفید هستند یا خیر؟ شاید هم بتوان گفت هر دو دوشادوش هم در حرکت هستند. در همین صفحه برای ما کامنت بگذارید.
ناشناس
عالی خیلی خوب بود
امیر نوائی
عالی و جذاب بود دمتون گرم
محبوبه حیدری
سلام امیر عزیز ??
ممنونیم از همراهیتون و خوشحالیم که تونستیم کمکی کرده باشیم.