سیستم موقعیت یاب ماهواره ای IRNSS، همانند جی پی اس، سامانه‌ی یافتن موقعیت مکانی است، با این تفاوت که جی پی اس متعلق به کشور آمریکاست ولی IRNSSمتعلق به کشور هند.
البته ناگفته نماند که این سیستم بر خلاف سایر موارد مشابه و مشهور خود هنوز پوشش جهانی کامل را ندارد و صرفا قسمتی از سطح زمین را تحت پوشش خود قرار داده‌است. در ادامه به بررسی این سیستم آینده‌دار می پردازیم، پس با ما همراه باشید.
سیستم موقعیت یاب ماهواره ای IRNSS چیست؟
IRNSS مخفف عبارت Indian Regional Navigation Satellite System و به معنای سیستم تعیین موقعیت ماهواره‌ای محلی هند است.
دولت هند این پروژه را در سال 2006 تصویب کرد به این امید که سیستم تعیین موقعیت ماهواره ای IRNSS تا سال 2012 تکمیل و اجرا شود.
هدف این پروژه، اجرای یک سیستم ناوبری مستقل و بومی برای کاربردهای ملی است. به گفته‌ی ISRO (سازمان مطالعات فضایی هند) این سیستم به‌زودی با تمامی دستگاه‌های الکترونیکی ادغام و تجهیزات ویژه‌ای نیز برای سیستم‌های ناوبری خودرو نیز تولید می‌شود.
نام دیگر این سیستم، NavIC است؛ NavIC مخفف Navigation with Indian Constellation بوده که در زبان سانسکریت به معنای ناوبری یا قایقرانی است.
سیستم تعیین موقعیت ماهواره ای IRNSS چه مناطقی را پوشش می‌دهد؟
سیستم موقعیت یاب IRNSS شامل دو سرویس اولیه و ثانویه است. سرویس اولیه مربوط به شبه قاره هند بوده و تا 1500 کیلومتر خارج از مرزهای این کشور را پوشش می‌دهد.
سرویس ثانویه نیز شامل عرض جغرافیایی 30 درجه جنوبی تا 50 درجه شمالی و طول جغرافیایی 30 تا 130 درجه شرقی است که کشور ایران نیز در این ناحیه قرار می‌گیرد.
پیش‌بینی می‌شود که این سیستم موقعیت یاب می‌تواند به صورت 24 ساعته و تحت هر شرایط آب و هوایی کلیه‌ی کاربران سیستم عامل‌های مختلف را پوشش دهد.
سیستم ناوبری IRNSS از چه ماهواره‌هایی تشکیل شده‌است؟
بخش فضایی IRNSS از 7 ماهواره فعال تشکیل شده است که از این تعداد سه ماهواره در مدارGEO و چهار ماهواره در مدار IGSO قرار گرفته‌اند.
به نظر می‌رسد عدد 7 برای تعداد ماهواره‌های سیستم‌های تعیین موقعیت محلی که شامل 3 ماهواره GEO و 4 ماهواره IGSOبهترین ترکیب بخش فضایی است. زیرا ژاپنی ها هم در طراحی سیستم موقعیت یاب QZSS از این پیکربندی استفاده کرده‌اند.
البته، هندوستان قصد دارد در فاز بعدی تعداد ماهواره های تحت پوشش و فعال خود را به 11 عدد برساند که قرار بود این اتفاق تا آخر سال 2015 انجام گیرد که به علت مشکلات فنی هنوز این موضوع محقق نشده‌است.
پیکربندی ماهواره‌های فضایی IRNSS چگونه است؟
ماهواره‌های IRNSS دارای وزنی حدود 1425 کیلوگرم و ابعادی برابر با 1.5 * 1.5 * 1.58 متر هستند که انرژی مورد نیاز آن‌ها توسط 2 پنل خورشیدی و یک باتری لیتیومی تامین می‌شود. عمر مفید هر یک از این ماهواره‌ها نیز در حدود 10 سال تخمین زده شده‌است.
ماهواره‌های فضایی IRNSS عبارتند از:
- IRNSS-1A (به دلیل مشکل در ساعت اتمی از مدار خارج شد)
- IRNSS-1B
- IRNSS-1C
- IRNSS-1D
- IRNSS-1E
- IRNSS-1F
- IRNSS-1G
- IRNSS-1H (در مدار قرار نگرفت و از دسترس خارج شد)
- IRNSS-1I
پرتاب ماهواره‌های این سیستم از تابستان سال 2013 شروع و در سال 2018 به پایان رسیده است.
امواج ارسالی توسط این ماهواره‌ها از طریق دو فرکانس L5 و S صورت می‌گیرد و این سیستم برخلاف سایر سیستم‌های تعیین موقعیت، امواج L1 و L2 را ارسال نمی‌کنند.
ارسال امواج در فرکانس L5 برای امکان همکاری با سایر سیستم‌های تعیین موقعیت بوده و امواج باند S با فرکانس 2492.028 مگاهرتز که کمتر تحت تاثیر خطای یونسفر قرار می گیرند برای بهبود شرایط تعیین موقعیت ارسال می‌شود.
از خصوصیات جالب ماهواره‌های IRNSS، امکان برقراری ارتباط همزمان بین 2 یا 4 ایستگاه کنترل زمینی است. همچنین، بر روی این ماهواره‌ها، رفلکتورهای مربوط به فاصله‌یابی لیزری یا SLR نیز نصب شده‌است که آن‌ها توسط ایستگاه‌های مخصوص SLR در اروپا، استرالیا و آسیا دنبال شده و از مشاهدات این ایستگاه‌ها برای بهبود دقت مدار استفاده می‌شود.
بخش زمینی موقعیت یاب هندی IRNSS از چه عناصری تشکیل شده است؟
عناصر بخش زمینی سیستم موقعیت یاب ماهواره ای IRNSS عبارتند از:
- IRSCF: مرکز کنترل ماهواره IRNSS
- IRTTC: ایستگاه‌های اتصال زمین
- IRIMS: ایستگاه‌های نظارت بر محدوده و یکپارچگی IRNSS
- IRNCF: مرکز کنترل پیمایش IRNSS
- IRDCN: شبکه ارتباطات داده IRNSS
IRNSS دارای شبکه‌ای از 21 ایستگاه گسترده خواهد بود که از نظر جغرافیایی در سراسر هند توزیع شده‌اند. این ایستگاه‌ها داده‌هایی را برای تعیین مدار ماهواره‌های IRNSS و نظارت بر سیگنال‌های ناوبری ارائه می‌دهند.
داده‌های ایستگاه‌های دامنه‌دار به مرکز پردازش داده‌ها در INC ارسال و در آن‌جا پردازش می‌شود تا پیام‌های ناوبری تولید شوند و سپس، از طریق مرکز کنترل فضاپیمای بوپال از INC به ماهواره‌های IRNSS منتقل می‌شوند.
دقت تعیین موقعیت سیستم ناوبری IRNSS چقدر است؟
معمولا صحت تعیین موقعیت با استفاده از دو پارامتر UERE و DOP بیان می‌شود. مقدار PDOP در این سیستم برابر با 3 در شبه قاره هند بوده که عدد نسبتا مناسبی است.
همچنین با محاسبه UERE به این نتیجه رسیده‌اند که دقت تعیین موقعیت با استفاده از 7 ماهواره کمتر از 10 متر است. در نتیجه کاربرانی که از گیرنده‌های تک فرکانسه استفاده می‌کنند نیز به دقتی در همین حد خواهند رسید.
از آن‌جایی که در آینده تعداد ماهواره‌های این سیستم از 7 ماهواره به 11 ماهواره افزایش پیدا خواهد کرد، در نتیجه ناحیه تحت پوشش این IRNSS نیز وسیع‌تر خواهد شد.
هند قصد دارد در آینده سیستم خود را از پوشش محلی به پوشش جهانی تبدیل کند که این کار با افزایش تعداد ماهواره ها به 24 ماهواره انجام خواهد شد.
در آینده شاهد سیستم تعیین موقعیت جهانی هندی با نام GINS که مخفف Global Indian Navigation System خواهیم بود.
سوالات متداول💡