کاربرد جی پی اس در کنترل ترافیک بسیار گسترده است. GPS در واقع ابزاری برای جمع‌آوری داده‌ها از سطح خیابان‌ها و جاده‌ها بوده و گزارش‌های دقیقی در این باره ارائه می‌دهد. مدیران کنترل ترافیک شهری با دسترسی به این گزارش‌ها و بررسی دقیقشان می‌توانند برنامه‌ریزی کارآمدی برای حل مشکلات انجام دهند. در ادامه این مطلب از رادار به طور دقیق‌تری به بررسی نقش و عملکرد ردیاب جی پی اس در کنترل ترافیک شهری می‌پردازیم.
جی پی اس چیست و چه کاربردی دارد؟
جی پی اس، سیستم موقعیت یاب جهانی (Global Positioning System) است که با نام مخفف GPS شناخته می‌شود. از این سیستم برای پیدا کردن موقعیت جغرافیایی و سرعت حرکت اشیاء، افراد و حیوانات استفاده می‌شود. جی پی اس قادر است اطلاعات و داده‌های خود را در قالب گزارش‌های طبقه‌بندی شده به کاربر ارائه دهد. بر همین اساس می‌توان از این گزارشات برای برنامه‌ریزی‌های شهری و … استفاده نمود.
کاربردهای جی پی اس از تنوع بالایی برخوردار است که برخی از مهم‌ترین‌هایش عبارتند از:
- موقعیت یابی لحظه‌ای افراد، حیوانات و اشیاء در جهت حفظ امنیت
- مسیریابی برای جابجایی بهینه و رفتن از مبدا به سمت مقصد
- نظارت بر عملکرد (سرعت و مسیر حرکت) شیء، انسان و حیوان
- نقشه برداری و تهیه نقشه‌های شهری در تمام دنیا
- تعیین زمان‌بندی در سراسر جهان
- کنترل ترافیک در شهرها، جاده‌ها و صنایع مختلف نظیر هوا و فضا
- کمک به نیروهای نظامی در عملیات‌های مختلف
بررسی عملکرد جی پی اس در موقعیت یابی
جی پی اس، سیستم ناوبری بر پایه ماهواره است که از 24 ماهواره برای موقعیت یابی کمک می‌گیرد. گیرنده‌های GPS با ماهواره‌های ناوبری ارتباط سیگنالی گرفته و از این طریق مختصات موقعیتی خود را پیدا می‌کنند. سپس داده‌های به دست آورده را پردازش کرده و به صورت دقیق در اختیار کاربر می‌گذارند.
جی پی اس ها برای برقراری ارتباط با کاربر، دو شیوه را اجرا می‌کنند:
- گیرنده‌های دارای نمایشگر متصل که اطلاعات را در نمایشگر خود به کاربر نشان می‌دهند.
- گیرنده‌های بدون نمایشگر که معمولا از برنامه ردیابی کمک می‌گیرند. این برنامه روی تلفن همراه و یا کامپیوتر کاربر نصب شده و از طریق شبکه اینترنت با گیرنده در ارتباط است.
نقش جی پی اس در مدیریت و کنترل ترافیک شهری
مدیریت ترافیک شهری یکی از معضلات تمام شهرهای بزرگ دنیاست. در سال‌های اخیر، تعداد خودروها و دیگر وسایل نقلیه در سطح خیابان‌ها و جاده‌ها به شدت افزایش یافته است. کنترل این حجم از عبور و مرور در خیابان‌ها بسیار سخت بوده و نیازمند برنامه‌ریزی استراتژیک می‌باشد. علاوه بر این باید نگاهی هم به آینده داشت که قطعا با افزایش این حجم ترافیکی مواجه خواهیم بود.
یکی از ابزارهایی که امروزه به کنترل بهتر ترافیک شهری کمک می‌کند، جی پی اس است. GPS می‌تواند با جمع‌آوری داده‌های مختلف درباره خودروهای در حال حرکت، اطلاعات ارزشمندی برای مدیران و برنامه‌ریزان ترافیکی به دست آورد. در ادامه درباره کاربرد جی پی اس در کنترل ترافیک بیشتر صحبت می‌کنیم.
کاربرد جی پی اس در کنترل ترافیک شهرها و جاده ها
همان‌طور که گفتیم GPS نقش پررنگی در مدیریت ترافیک شهرها و جاده‌ها دارد. برای درک بهتر این مطلب توصیه می‌کنیم در ادامه انواع کاربرد جی پی اس در کنترل ترافیک را بخوانید:
1- ناوبری خودروها
یکی از مهم‌ترین کاربرد جی پی اس در کنترل ترافیک مربوط به ناوبری خودروها می‌باشد. زیرا اغلب در شهرهای بزرگ شاهد عدم مسیریابی صحیح رانندگان برای رسیدن به مقصد موردنظرشان هستیم. GPS به آن‌ها کمک می‌کند تا پیش از شروع حرکت، مقصد را مشخص کرده و بهترین مسیر برای رسیدن به آن را پیدا کنند.
امروزه با پیشرفت فناوری جی پی اس، شاهد کنترل بیشتر آن بر مسیریابی رانندگان هم هستیم. این سیستم می‌تواند به طور لحظه‌ای رانندگان را همراهی کرده و حتی اگر مسیری را اشتباه بروند، فورا آن را اصلاح کند. این قابلیت به خصوص برای رانندگان تاکسی‌ها که روزانه باید مسیرهای مختلفی را طی کنند، کاربرد دارد.
2- تعیین زمان رسیدن به مقصد
دیگر کاربرد جی پی اس در کنترل ترافیک ، پیش بینی و تعیین زمان رسیدن به مقصد است. در واقع زمانی که راننده، مقصد مورد نظرش را روی برنامه مشخص می‌کند، سیستم در عین مسیریابی، مدت زمان در مسیر بودن را هم نشان می‌دهد. این قابلیت در کنار کمک به رانندگان خودروهای شخصی برای برنامه‌ریزی بهتر، در حمل و نقل ناوگان‌های عمومی نیز تاثیر مثبتی دارد. زیرا مدیران ناوگان‌های حمل و نقل عمومی می‌توانند بر خودروهای در حال خدمتشان نظارت داشته و از زمان رسیدن آن‌ها به مقصد مطلع باشند. سپس بر اساس این زمان‌بندی دیگر خودروها را در مسیرهای تعیین شده و در زمان مناسب به کار گیرند.
یک مثال عالی برای کاربرد جی پی اس در کنترل ترافیک از طریق تعیین زمان رسیدن به مقصد، مدیریت بهتر ناوگان اتوبوسرانی شهری است. تا همین چند سال پیش، اغلب مسافران اتوبوس‌ها از عدم سرویس‌دهی به موقع و نامنظم، شکایت داشتند. اما در حال حاضر، ناوگان اتوبوسرانی با استفاده از GPS، زمان رسیدن اتوبوس‌ها به ایستگاه‌های مختلف را تحت کنترل داشته و برنامه دقیقی برای آن‌ها چیده‌اند. تا به این طریق کمی از مشکلات سرویس‌دهی نامنظم برطرف شود.
3- نظارت بر ترافیک شهری
این روزها یکی از معضلات شهرهای بزرگ دنیا، ازدحام ترافیکی است. این مسئله برای مردم ساکن در این شهرها مشکلات زیادی را ایجاد کرده است. به همین منظور مدیران به دنبال یافتن راهی مطمئن برای کنترل ترافیک شهری هستند.
با استفاده از جی پی اس می‌توان سرعت حرکت و تعداد خودروهای هر خیابان را در ساعات مختلف مشخص کرد. سپس به کمک اطلاعات به دست آورده، تمهیداتی را در ساعات اوج ترافیک اندیشیده و از درهم گره خوردن ماشین‌ها جلوگیری کرد. قطعا پیشگیری علاج چنین وقایعی است!
برخی از اقدامات قابل اجرا برای کنترل ترافیک به کمک جی پی اس عبارتند از:
- تعیین سرعت مشخص برای هر جاده بر اساس بار ترافیکی آن
- بررسی ساعات اوج ترافیک و زمان‌بندی حضور خودروها با معیارهای مختلف مانند شماره پلاک
- ایجاد مسیرهای فرعی و جدید برای حل مشکلات ترافیکی خیابان‌های شلوغ
- تنظیم زمان‌بندی چراغ‌های راهنمایی رانندگی بر اساس بار ترافیکی هر خیابان
- و …
4- مدیریت بهینه ناوگان وسایل نقلیه
یکی از عوامل اصلی در افزایش ترافیک شهری، خودروهای سنگین هستند. این خودروها معمولا برای جاده طراحی شدند و در پیچ و خم‌های خیابان‌های شهری با مشکل مواجه می‌شوند. در نتیجه ترافیک سنگینی به وجود می‌آورند. برای حل این مشکل، مدیران ناوگان‌های مربوطه به استفاده از GPS روی آورده‌اند.
کاربرد جی پی اس در کنترل ترافیک ناشی از عبور خودروهای سنگین به برنامه‌ریزی برای زمان حضور آن‌ها برمی‌گردد. برای مدیریت بهینه ناوگان باید در زمان‌های خلوتی، اجازه عبور از شهرها و خیابان‌های شلوغ را به رانندگان داد. با نصب ردیاب روی خودروهای سنگین می‌توان از تخلفات راننده‌ها جلوگیری نموده و حتی آن‌ها را برای رفتن به مسیرهای خلوت راهنمایی کرد.
5- سامانه کمک راننده هوشمند
دیگر کاربرد جی پی اس در کنترل ترافیک خیابان‌ها، طراحی سامانه کمک راننده هوشمند (ADAS) است. این سامانه متشکل از مجموعه‌ای از سخت‌افزارها و نرم‌افزارهاست که به بهبود سطح ایمنی راننده در زمان حرکت خودرو کمک می‌کنند. در سیستم کمک راننده هوشمند از فناوری‌های مختلفی نظیر GPS، هوش مصنوعی (AI)، اینترنت اشیاء (IoT) و … استفاده شده است. این فناوری‌ها به جمع‌آوری داده و کنترل بهتر سیستم کمک کرده و امکان انجام وظایفش را فراهم می‌آورند.
6- اطلاع رسانی محل دقیق تصادفات
یکی دیگر از علل بروز ترافیک‌های سنگین در خیابان‌ها و جاده‌ها، تصادفات ناگهانی هستند. این اتفاقات منجر به بسته شدن مسیر حرکت خودروها شده و حجم زیادی از ماشین‌ها را در هم گره می‌زند. اما یک معضل بزرگ برای سرعت بخشیدن به عملیات امداد و نجات در تصادفات، عدم آگاهی نیروها از موقعیت دقیق محل تصادف است. اینجا یکی دیگر از کاربرد جی پی اس در کنترل ترافیک به چشم می‌آید. با GPS می‌توان موقعیت دقیق تصادف را شناسایی کرده و به رانندگان خودروهای امدادی و پلیس در مکان یابی کمک کرد. تا سرعت خدمات‌رسانی افزایش یافته و مشکل ترافیک، سریع‌تر برطرف شود.
7- جمع آوری داده ها و ارائه گزارش
جمع آوری داده ها و ارائه گزارش درباره زمان و مکان ترافیک در خیابان و جاده، دیگر کاربرد جی پی اس در کنترل ترافیک است. با این فناوری می‌توان اطلاعات دقیقی از تعداد خودروهای در حال حرکت، زمان‌های اوج بار ترافیکی، بررسی علل بروز ترافیک، سرعت حرکت خودروها و … به دست آورد. سپس با پایش این اطلاعات و گزارش‌ها، برنامه‌ریزی بهتری برای حل مشکل ترافیک طراحی کرد.
جی پی اس نقش موثری در کنترل ترافیک دارد!
امروزه سیستم GPS یکی از فناوری‌های پرکاربرد در زندگی شهری در سراسر دنیاست. یکی از مهم‌ترین کاربردهای این فناوری، کاربرد جی پی اس در کنترل ترافیک شهرها و جاده‌هاست. این سیستم با جمع‌آوری مداوم داده‌ها از سطح خیابان و جاده و طبقه بندی آن‌ها، به مدیریت در برنامه‌ریزی کمک می‌کند.
البته کنترل ترافیک تنها کاربرد فناوری GPS نیست. بلکه از این سیستم در افزایش امنیت خودروها، بهبود عملکرد ناوگان‌ها، افزایش امنیت افراد از قبیل کودکان و بیماران و … نیز می‌توان استفاده کرد. که درباره تمام این موارد قبلا صحبت کرده‌ایم.