بوستر ترمز خودرو یکی از قطعاتی است که در راستای ایجاد آسایش و راحتی بیشتر برای راننده به کار می‌رود. این قطعه مانع از ایجاد خستگی شدید در پاهای راننده هنگام فشردن پدآل ترمز میشود. در این مقاله از رادار جی پی اس به توضیح درباره بوستر ترمز می‌پردازیم. در انتها نیز برخی از نکات پرکاربرد درباره بوستر و سیستم ترمز را پاسخ می‌دهیم.
بوستر ترمز چیست؟
بوستر ترمز ماشین یکی از اجزای سیستم ترمزهای دیسکی است و در ترمزهای کاسه‌ای (طبلی) وجود ندارد. بوستر ترمز یا همان بوستر خلاء، از نظر ظاهری شبیه به یک قوطی فلزی سیاه‌رنگ است که پشت موتور و در سمت راننده نصب میشود. طوری که پس از باز کردن درب کاپوت، به راحتی می‌توان آن را مشاهده نمود.
اساس کار بوستر ترمز خودرو، تقویت نیروی وارده از سوی راننده بر پدال ترمز است. به عبارت دیگر وجود این قطعه منجر به سرعت بخشیدن به عملکرد رانندگان در زمان ترمز گرفتن میشود. بوستر خلاء ترمز، نیروی دریافتی از سوی راننده را چند برابر نموده و به سیلندر اصلی ترمز انتقال می‌دهد. طوری که با نیروی کمتر از سوی راننده، ترمزی محکم و به موقع و در عین حال نرم و راحت صورت می‌گیرد. علاوه بر این وجود بوستر در سیستم ترمز مانع از فعالیت پدال ترمز در زمان خاموش بودن خودرو شده و پدال آن را سفت می‌کند.
بوستر ترمز در خودرو چه وظیفه‌ای دارد؟
در گذشته از سیستم ترمز طبلی در خودروها استفاده می‌شد. این سیستم به طور طبیعی، قادر به تامین بخشی از نیروی مورد نیاز خود بود. اما با گذشت زمان و روی کار آمدن ترمزهای دیسکی، دیگر تمام نیروی لازم برای فعالیت سیستم ترمز، توسط راننده تامین می‌گردید. در نتیجه پس از مدت کوتاهی رانندگی، اثرات خستگی در پاهای کاربر نمایان می‌شد. به همین منظور بوستر ترمز با هدف کاهش فشار وارده بر پاهای راننده و تامین بخشی از نیروی لازم در سیستم ترمز روی کار آمد. این قطعه، راحتی را ترمز گرفتن و نرم بودن پدال‌های ترمز ماشین را فراهم می‌آورد.
نقش بوستر ترمز در ماشین چیست؟
مهم‌ترین نقش بوستر ترمز در ماشین، تقویت نیروی پای راننده برای ترمز گرفتن است. به عبارت دیگر این قطعه کمک می‌کند تا با کمترین فشار روی پدال، سیستم ترمز با بیشترین سرعت عمل کند. در نتیجه عملکرد ترمز بهتر و سریع‌تر بوده و ایمنی بیشتری نیز برای راننده و سرنشینان ایجاد میشود.
دومین نقش موثر بوستر ترمز در خودرو ممانعت از عملکرد پدال ترمز در زمان خاموش بودن ماشین است. در واقع هنگامی که خودرو خاموش باشد، بوستر، پدال ترمز را سفت کرده و اجازه حرکت به آن نمی‌دهد.
بوستر ترمز خودرو شامل چه اجزایی است؟
درون قوطی سیاه‌رنگ بوستر ترمز خودرو، اجزای مختلفی وجود دارد که هر یک وظیفه منحصر به فردی دارند. این اجزا عبارتند از:
- بدنه بوستر که از فلز ساخته شده و دارای دو محفظه مجزا به نام‌های محفظه فشار ثابت و محفظه فشار متغیر است.
- سوپاپ هوشمند (سوپاپ کنترل) جزء دیگری درون بوستر است که بین محفظه‌های بدنه قرار می‌گیرد.
- دیافراگم که از پلاستیک ساخته شده است.
- سوپاپ یک‌طرفه که با فضای بیرون بدنه در ارتباط بوده و برخی آن را سوپاپ هوا نیز می‌نامند.
- میله رابط که از فلز مقاوم ساخته شده و فنر برگشت‌دهنده و پیستون بوستر روی آن قرار می‌گیرند. این میله وظیفه ایجاد ارتباط میان پیستون سیلندر اصلی و پدال ترمز را برعهده دارد.
- فنر بوستر نیز وظیفه برگشت دادن پیستون را برعهده دارد.
- پیستون بوستر نیز عمل ایجاد فشار ناشی از هوای ورودی بر دیافراگم را انجام می‌دهد.
نحوه عملکرد بوستر ترمز ماشین
بوستر ترمز برای انجام وظایف خود نیز به فضای خلاء دارد. این خلاء توسط منیفولد گاز در موتورهای احتراق داخلی بنزین‌سوز تامین میشود. سپس از طریق یک لوله به نام شیلنگ خلاء از موتور به سمت بوستر حرکت می‌کند. در نهایت نیز در محفظه فشار ثابت بوستر که پشت دیافراگم قرار دارد، ذخیره میشود. اما فرآیند تولید خلاء در موتورهای دیزلی توسط پمپ خلاء از موتور به بوستر پمپاژ می‌گردد.
در زمان فشردن پدال ترمز، میله رابط سوپاپ هوا باز شده و هوای بیرون به محفظه فشار متغییر وارد میشود. این محفظه در طرف دیگر دیافراگم قرار دارد. در این میان سوپاپ هوا به سوپاپ هوشمند متصل بوده و با باز شدن آن، سوپاپ هوشمند بسته میشود. در نتیجه خلاء موجود درون محفظه فشار ثابت، بدون تغییر باقی می‌ماند. به این ترتیب میان دو محفظه اطراف دیافراگم، اختلاف فشار به وجود می‌آید. این اختلاف فشار موجب افزایش فشار در یک طرف دیافراگم شده و با فشار پیستون به دسته آن، پیستون سیلندر اصلی با فشار بیشتری به حرکت درمی‌آید.
هنگامی که پدال ترمز رها میشود، فنر برگشت‌دهنده پیستون بوستر نیز رها شده و سوپاپ هوا بسته میشود. در مقابل سوپاپ هوشمند باز شده و ارتباط میان دو طرف دیافراگم برقرار می‌گردد. در نتیجه در دو محفظه بوستر، خلاء به وجود آمده و شرایط به حالت عادی باز می‌گردد.
به طور کلی عملکرد بوستر را در دو حالت می‌توان متصور شد که عبارتند از:
- حالت ساکن (خلاص): در این حالت پدال ترمز رها بوده و خودرو در حال شتاب‌گیری است.
- حالت فعال (کار): در این حالت پدال ترمز فشرده شده و خودرو در حال کاهش سرعت است.
انواع بوستر ترمز خودرو
امروزه شاهد سه نوع بوستر ترمز خودرو در بازار هستیم که در ادامه آن‌ها را شرح می‌دهیم:
۱- بوستر ترمز مستقیم
در بوستر ترمز مستقیم، نیروی فشار پای راننده، مستقیما به بوستر و پس از آن به پمپ ترمز منتقل میشود.
در بوستر مستقیم، سیلندر اصلی در سمت سیلندر خلاء قرار گرفته و از طریق سوپاپی یک‌طرفه با دریچه ورودی سیلندر خلاء ارتباط می‌گیرد. همچنین ارتباط آن با قسمت دیگر سیلندر خلاء پیش از ترمز گرفتن، از طریق دهانه سیلندر خلاء صورت می‌گیرد. با ترمزگرفتن راننده، اهرم جلوبر از داخل مجموعه سوپاپ کنترل به طور جلو حرکت می‌کند. سپس دهانه خلاء بسته شده و پس از آن راه ورود هوای بیرون باز میشود. از این طریق هوا وارد عقب سیلندر خلاء میشود.
۲- بوستر ترمز غیرمستقیم
در بوستر ترمز غیرمستقیم، نیروی حاصل از فشار پای راننده ابتدا به پمپ ترمز منتقل میشود. سپس به کمک روغن ترمز به بوستر انتقال می‌یابد.
۳- بوستر ترمز دو پیستونه
امروزه بوستر ترمزهای مستقیم و غیرمستقیم بیشترین کاربرد را در صنعت خودروسازی دارند. اما نوع دیگری از بوسترها نیز وجود دارد که کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مدل با نام بوستر ترمز دو پیستونه شناخته میشود.
بوستر دو پیستونه (چند محفظه) دارای قدرت بالا و ابعاد کوچکی است. از این رو بیشتر در خودروهای پیشرفته و با سقف سرعت بالاتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مدل، دو محفظه فشار ثابت و فشار متغیر وجود دارد که توسط دو پیستون و دو دیافراگم از یک‌دیگر جدا می‌شوند. عملکرد این بوستر از طریق تقسیم فضا صورت گرفته و در واقع بوستر هنگام ترمزگیری بزرگتر نمی‌شود. از این رو فضای بهتری برای اعمال فشار در اختیار داشته و قدرت بیشتر دارد. در واقع نحوه کار بوستر چند محفظه متفاوت از دو نمونه دیگر نیست. بلکه افزایش تعداد محفظه‌ها و پیستون‌ها سبب افزایش فشار حاصله و در نتیجه عملکرد بهتر سیستم میشود.
علائم خرابی بوستر ترمز خودرو چیست؟
بوستر ترمز قطعه‌ایست که نیروی راننده برای ترمزگیری را تقویت می‌کند. این قطعه بسته به سایز دیافراگم خود، نیروی وارد بر پدال ترمز را 2 تا 4 برابر افزایش می‌دهد. بنابراین خراب شدن آن، مشکلات متعددی در رانندگی به وجود می‌آورد. بنابراین لازم است که با علائم خرابی این قطعه آشنا شده و در هنگام مواجه با آن‌ها تصمیم درست را اتخاذ کنید.
هر گاه سیستم ترمز به درستی عمل نکند، باید به خرابی بوستر ترمز خودرو شک کرد. شکستگی در فنرها، پارگی دیافراگم، نشتی خلاء، خرابی سوپاپ داخلی بوستر و … مواردی هستند که در عملکرد سیستم ترمز تاثیر منفی می‌گذارند. در ادامه علائم نشان‌دهنده خرابی بوستر را بررسی می‌کنیم:
- نشت هوا از طریق شیلنگ خلا
- سوراخ شدن دیافگرام داخلی
- نشت هوا از پِرس دور
- نشت روغن ترمز از بوستر
- متوقف نشدن درست خودرو هنگام ترمز گیری
- سفت یا شل شدن پدال ترمز
اگر با هر یک از این علائم مواجه شدید، باید در سریع‌ترین زمان ممکن به مکانیک مراجعه نمایید. توجه داشته باشید که نشت روغن ترمز از بوستر یکی از رایج‌ترین مشکلات در سیستم ترمز بوده و حاکی از آغاز خرابی آن است.
چطور متوجه خرابی بوستر ترمز ماشین شویم؟
برای تشخیص خرابی یا سالم بودن بوستر ترمز ماشین باید مطابق سه مرحله زیر عمل کنید. این تست به شما کمک می‌کند تا از سلامت بوستر ترمز در خودرویتان مطمئن شوید.
مرحله اول
- ابتدا موتور خودرو را خاموش کرده و سپس پدال ترمز را چندبار فشار دهید. این کار را تا زمانی که از عدم تغییر مقدار حرکت پدال اطیمنان یابید، ادامه دهید.
- حال همزمان با نگه‌داشتن پدال ترمز، موتور را استارت بزنید.
- در حالی که استارت می‌زنید، باید پدال کمی به سمت پایین حرکت کند.
مرحله دوم
- موتور را استارت زده و پس از دو دقیقه مجددا آن را خاموش کنید.
- کمی به پدال ترمز فشار وارد کنید. (مطابق فشار وارد شده بر ترمز در حالت معمول)
- در این حالت، اگر کورس حرکت ابتدا بلند بوده و با هربار فشردن پدال، کوتاه‌تر شود، بوستر سالم است.
مرحله سوم
- موتور را استارت بزنید.
- بر پدال ترمز به مقدار طبیعی فشار وارد کنید.
- همزمان با نگه‌داشتن پدال، موتور را خاموش نمایید.
- سی ثانیه پدال را در حالت قبل نگه دارید.
- اگر پدال ترمز دچار تغییر در ارتفاع نشود، بوستر سالم است.
در صورتی که طی هر یک از مراحل قبل شاهد خرابی بوستر و عملکرد نادرست پدال ترمز بودید، باید به مکانیک مراجعه کنید. زیرا بررسی سوپاپ یک‌طرفه، شیلنگ خلاء و اتصالات بوستر ضروری به نظر می‌رسد.
دلیل شنیدن صدای پدال ترمز چیست؟
شنیدن صدای پدال ترمز یکی از شایع‌ترین علائم خرابی سیستم ترمز خودرو است. با این وجود شنیدن صدای فِس‌فِس هنگام فشردن پدال ترمز امری طبیعی است. اما اگر این صدا به طور غیرطبیعی بلندتر بوده به راحتی شنیده شود، احتمال خرابی بوستر ترمز ماشین وجود دارد. در نتیجه باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به تعمیرگاه مراجعه نموده و درصدد رفع مشکل باشید.
علت خالی شدن پدال ترمز چیست؟
یکی از شایع‌ترین مشکلات در سیستم ترمز، خالی شدن پدال ترمز است. این اصطلاح به زمانی اشاره دارد که هنگام فشردن پدال ترمز، پدال بیش از اندازه استاندارد پایین برود. در این شرایط می‌گوییم ترمز خلاص کرده یا خالی شده است. علت اصلی این اتفاق به هوا گرفتن سیستم ترمز، خرابی پمپ ترمز، رطوبت گرفتن روغن ترمز و یا رگلاژ نبودن کاسه چرخ‌ها بازمی‌گردد. از این رو باید در اولین فرصت به تعمیرگاه مراجعه نموده و درصدد رفع مشکل باشید.
دلیل هوا گرفتن ترمز چیست؟
ممکن است از خود بپرسید که چرا سیستم ترمز هوا می‌گیرد. این مسئله در اثر مواردی از قبیل خالی شدن مخزن روغن ترمز، پُر شدن سوراخ‌های پیستون و عدم آب‌بندی قطعات ترمز رخ می‌دهد.
برای حل این مشکل ابتدا باید مطمئن شوید، قطعات داخلی سیستم ترمز دچار مشکل نشده باشند. در این صورت با هواگیری ترمز، مشکل به راحتی برطرف خواهد شد.
چرا گاهی پدال ترمز نرم و یا سفت میشود؟
یکی دیگر از خرابی‌های سیستم ترمز ماشین، نرم و یا سفت شدن پدال ترمز است. این مشکل منجر به ایجاد اختلال در عملکرد ترمز شده و جان سرنشینان را به خطر می‌اندازد. خراب شدن بوستر ترمز و چرب شدن دیسک‌ها مهم‌ترین دلایل نرم و یا سفت شدن پدال ترمز هستند. برای حل این مشکل باید به تعمیرگاه مراجعه نمود.
سخن پایانی
در این مقاله به معرفی بوستر ترمز و اهمیت آن در عملکرد درست سیستم ترمز پرداختیم. اگر شما هم نکته‌ای در رابطه با این قطعه حیاتی در ماشین می‌دانید که به آن اشاره نشده، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.